4-10 Ekim Dünya Uzay Haftası münasebetiyle yaptığı derlemeye nazaran, Türkiye, son devirde kara, hava ve denizde olduğu üzere uzayda da menfaatlerini korumak ismine faaliyet alanını genişletiyor.
Uzay ve havacılık kesimi, Türkiye’ye kazandıracağı ekonomik yararın yanında televizyon yayıncılığı, internet, telefon hizmetleri, optik ve radar vazife yüklerine sahip uzay araçlarıyla yeryüzünün hassas bir formda izlenmesi, navigasyon uydularıyla akıllı ulaşım uygulamaları, şehircilik, tarım üzere alanlarda birçok hizmetin sağlanmasını mümkün hale getirerek katma kıymet yaratıyor.
Bu nedenle uzay stratejisinin verimli, inançlı ve sürdürülebilir halde gerçekleştirilmesi ülkeler için büyük kıymet arz ediyor.
Türkiye son yıllarda bilhassa Ulusal Uzay Programı ve TEKNOFEST’ler kapsamında uzay, havacılık ve teknoloji alanında ivme yakaladı.
TÜRK YILDIZLARI TEKNOFEST İZMİR’DE GÖKYÜZÜNE İMZASINI ATTI
“Bir çocuk gelsin uçağa dokunsun” sloganıyla çıkılan yolda binlerce gencin bilimle buluşması ve bu alanda projeler geliştirerek Türkiye’nin uzay seyahatinde basamak koyması sağlandı.
“UZAY DİPLOMASİSİ” HIZLANDI
Bursa’daki Gökmen Uzay Havacılık Eğitim Merkezi (GUHEM), “Dünya Uzay Haftası’nın ulusal koordinatörü” seçildi.
Dünyada ün yapmış astronot ve kozmonotların iştirakiyle Uzay Kaşifleri Derneğinin düzenlediği Gezegen Kongresi de Türkiye’de yapıldı. GUHEM’de eylül ayında 5 gün süren kongrede 70’i aşkın dünyaca ünlü astronot ağırlandı.
Türkiye Uzay Ajansı (TUA) da Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi (NASA) tarafından 11 yıldır düzenlenen, dünya ve uzayda karşılaşılan zorluklara açık kaynaklı tahliller üretilerek sorunların ortaklaşa çözülmesinin amaçlandığı Space Apps Challenge’ın (Uluslararası Uzay Uygulamaları Yarışması) bu yılki paydaşlarından biri oldu.
TÜRKİYE IAC TERTİBİNE TALİP
Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kacır ve T3 Vakfı Mütevelli Heyeti Lideri, TEKNOFEST ve Baykar İdare Şurası Lideri Selçuk Bayraktar, beraberlerindeki heyetle Azerbaycan’ın başşehri Bakü’de düzenlenen dünyanın en büyük uzay tertibi “Uluslararası Uzay Kongresi”ne (IAC) katıldı.
Heyet, kongrede kelam konusu tertibin 2026 yılında Antalya’da gerçekleştirilmesi için sunumlar yaptı. Son kararın kısa mühlet içinde açıklanması bekleniyor.
Organizasyonu Türkiye’nin üstlenmesi halinde aktifliğin Antalya Diplomasi Forumu’nun düzenlendiği NEST Kongre Merkezi’nde yapılması planlanıyor.
Bu yıl gerçekleştirilmesi planlanan üçüncü Antalya Diplomasi Forumu’nda “Uzay Diplomasisi” başlığına da yer verilecek. Düzenlenecek panele, uzay alanında milletlerarası konukların davet edilmesi öngörülüyor.
TUA VE ULUSAL UZAY PROGRAMI
Türkiye’nin ulusal çıkarlarının uzayda da gözetilmesi doğrultusunda en kıymetli adımlardan biri 13 Aralık 2018’de atılmıştı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından açıklanan siyasetler doğrultusunda Ulusal Uzay Programı hazırlamak, uygulamak ve işbirlikleri ortasındaki uyumu sağlamak üzere TUA kurulmuştu. Akabinde 2021’de 10 yıllık Ulusal Uzay Programı tanıtıldı.
Programda yer alan 10 maksattan biri olan “Bir Türk vatandaşının uzaya gönderilmesi” noktasında bu yıl Alper Gezeravcı ve Tuva Cihangir Atasever Türkiye’nin birinci uzay yolcuları olarak belirlendi. Alper Gezeravcı’nın yıl sonuna kadar uzaya gönderilmesi planlanıyor.
Aya birinci teması gerçekleştirmek, yeni jenerasyon uydu geliştirme alanında dünyayla rekabet edebilecek ticari marka ortaya çıkarmak, Türkiye’ye ilişkin bölgesel konumlama ve zamanlama sistemi geliştirmek, uzaya erişimi sağlamak ve bir uzay limanı işletmesi kurmak, uzay havası ya da meteorolojisi olarak tabir edilen alana yatırım yaparak uzaydaki yetkinliği artırmak, Türkiye’yi astronomik müşahedeler ve uzay objelerinin yerden takibi hususlarında daha ileri düzeye taşımak, ülkede uzay sanayi iktisat sistemini daha da geliştirmek ve bir uzay teknolojisi geliştirme bölgesi kurmak da gayeler ortasında yer alıyor.
UZAY SEYAHATİNİN TARİHİ
Türkiye, 21. yüzyılla birlikte daha da ağırlaştığı uzay faaliyetleri kapsamında kendi yerli ve ulusal uydusunu geliştirme, uzaya fırlatma, stratejik eserlerine uzayda tarihçe kazandırmanın akabinde artık de kendi uzay yolcularını Cumhuriyet’in 100. yılında gönderme amaçlarını gerçekleştirme etabına geldi.
Ayrıca ülke 2012’de uzaya fırlattığı istihbarat uydusu GÖKTÜRK-2 ile dünyada uydu üretme kabiliyetine sahip sayılı ülkeler ortasına girdi.
2021’de başarılı biçimde uzaya fırlatılan Türksat 5A uydusu ile aktif haberleşme uydularının sayısı 4’e yükseldi.
Türksat 5B, 19 Aralık 2021’de uzaya gönderildi, 14 Haziran 2022’de hizmete alındı.
TÜBİTAK Uzay tarafından geliştirilen, savunma, afet idaresi, etraf ve şehircilik ve tarım ve ormancılık alanlarında hizmet verecek birinci yerli ve ulusal yüksek çözünürlüklü yer müşahede uydusu İMECE bu yıl fırlatıldı.
Yerli ve ulusal Türksat 6A haberleşme uydusunun fırlatılması için de gün sayılıyor. Uydunun uzaya fırlatılmasıyla Türkiye, uzayda kendi uydusuyla temsil edilen 10 ülkeden biri olmayı hedefliyor.
Uydu teknolojilerinin alt bileşenleri ve yazılımlarını yerli ve ulusal üretmek üzere de çalışmalar yapan Türkiye, bunları üniversiteler, TÜBİTAK Uzay, TÜBİTAK SAGE, ASELSAN, TUSAŞ, TÜRKSAT ve ROKETSAN üzere kuruluşlarla da işbirliği halinde yürütüyor.
DÜNYA UZAY HAFTASI KUTLANIYOR
Birleşmiş Milletler tarafından 1999’da kabul edilen Dünya Uzay Haftası, insanlığın uzaya yanlışsız açılmasında dönüm noktası olan iki olaya işaret ediyor.
Bunlardan birincisi 4 Ekim 1957’de dünyanın birinci yapay uydusu Sputnik 1’in uzaya fırlatılmasıyla uzay keşfinin yollarının açılması, ikincisi 10 Ekim 1967’de Ay ve Gök Cisimleri Dahil Uzayın Keşfi ve Kullanımı İçin Devletlerin Faaliyetlerini Düzenleyen Prensipler Antlaşması’nın yürürlüğe girmesi olarak tarihte yerini aldı. Bu tarihler özel hafta olarak ilan edildi.
Bu yıl, Dünya Uzay Haftası Derneği (World Space Week Association) tarafından aktifliklerin teması “Uzay ve Girişimcilik” olarak belirlendi.
