Kale Grubu’nun Kurucusu ve Onursal Lideri Dr. (h.c.) İbrahim Bodur anısına düzenlenen buluşmada; toplumsal girişimciliğe dair ilham verici oturumlar, paneller ve atölye çalışmaları yer aldı.
Gençlerin ağır ilgi gösterdiği oturum ve panellerde toplumsal cinsiyet eşitliğinin sağlanması, ötekileştirmenin son bulması, çocukların hayal gücünün harekete geçirilmesi, mahzurların aşılması üzere farklı bahislerde çalışan toplumsal teşebbüslerin yer aldığı buluşmanın sonunda, özel bölüme “Sosyal teşebbüsleri, kurumsal şirketler tarafından desteklenen bir aktör olarak kodlamayın, tahlil ortağı olarak görün” daveti yapıldı.
Kale Grubu’nun Kurucusu ve Onursal Lideri Dr. (h.c.) İbrahim Bodur, vefatının altıncı yıl dönümünde, misyonunu devam ettiren toplumsal teşebbüsçüler ve gençlerle birlikte anıldı. Müze Gazhane’de gerçekleştirilen ‘Hayata Değer’ buluşmasının açılış konuşmasını yapan Kale Kümesi Lideri ve CEO’su Zeynep Bodur Okyay, “İbrahim Bodur’u bu yıl ‘Birlikte, Bir İlkte…’ ana teması doğrultusunda toplumsal teşebbüsçüler ve gençlerle birlikte anıyoruz. Eminim, kendisi de burada olsaydı, memnunluktan gözlerinin içi parlardı. O da çok genç yaşında bir hayal kurmuş, Çanakkale’nin küçücük bir köyünde bu hayale giden yolda birinci adımını atmıştı. Babamın anısını yaşatmak için birinci adımımız olan İbrahim Bodur Toplumsal Girişimcilik Ödül Programı’nı düzenlemeye başladığımız 2017 yılından bu yana, sayıları 1.000’i aşan toplumsal girişimcilerle bir ortaya geldim. Yüzlerce muvaffakiyet kıssasına şahit oldum. Tam 5 yıldır, dünyanın el birliğiyle daha hoş bir yer olacağına dair inancım pekişti. Bugün, bu inancımın boş yere olmadığını bir defa daha anladım. Zira bugün burada sadece İbrahim Bodur Toplumsal Girişimcilik Ödül Programı kazananları ya da finalistleri yok! Güç birliği yaptığımız tüm yol arkadaşlarımız; akademisyenler, basın ve değişimi içeriden başlatan çalışanlarımız burada… Buranın gücü, kapsayıcılık ve çeşitlilikten geliyor” dedi.
TÜRKİYE’DE TOPLUMSAL GİRİŞİMCİLİK YÜKSELİŞTE…
Hayata Paha buluşmasının destekçilerinden Impact Hub Global Gelişim Yöneticisi Alberto Masetti Zanini de ‘Sosyal Tesir İçin Global Hareket’ başlıklı konuşmasında toplumsal girişimciliğin toplum üzerinde olumlu tesirlerinden bahsetti. Masetti, “Sosyal girişimciliğin tek bir yazılı kuralı yok, burada değerli olan herkesin kendi alanı için gösterdiği tahlil odaklılık ve liderlik. Dünyadaki tesir yatırımlarından faydalanan bayan girişimcilerin oranı yalnızca yüzde 2, bu oranın artmasını ve bayan girişimcilerin daha fazla ön planda olmasını destekliyoruz. Son yıllarda Türkiye’de toplumsal girişimciliğin yükselen
bir paha olduğunu gözlemliyoruz. Türkiye üzere çeşitliliğin fazla olduğu bir ülkede toplumsal girişimciliğin de yükselmesi ve yeni bir ekosistem yaratması bizi epeyce keyifli ediyor” diye konuştu.
“ÇOCUKLA BIRLİKTE ÖĞRENMEYİ SEÇMELİYİZ”
‘Hayata Değer’ buluşması kapsamında, Robert Kolej Toplumsal Girişimcilik Kulübü danışmanı Aybike Oğuz’un idaresinde gerçekleşen ‘Ağaç Yaşken Nereye Eğilir’ başlıklı oturumunda konuşan Bilim Virüsü kurucusu Şule Yücebıyık, 21. yüzyılda mevcut eğitim sistemiyle bir yere varılamayacağını belirterek, “Bu topraklardan fikir çıkmaz diye yanlış bir kelam var. Yanlışsız öğrenme sistemleriyle çok hoş fikirler çıkıyor. Çocuklarımızı meçhul bir geleceğe hazırlamak, 21. yüzyıl yetkinlikleriyle donatmak için öğretmekten çok birlikte öğrenmeyi seçmeliyiz” dedi. Köy Okulları Değişim Ağı Derneği (KODA) İrtibat ve Kaynak Geliştirme Koordinatörü Menekşe Canatan da “Çocuklar için bir şey yapmak değil, çocuklarla birlikte bir şey yapmak değerli” diye konuştu. Hayal Gücü Merkezi Kurucusu Emre Alettin Keskin de çocukların hayallerini harekete geçirmek için büyük projelere muhtaçlık olmadığını, yalnızca çocuğa alan açmanın kâfi olduğunu vurguladı. Tospaa teşebbüsünün Kurucusu Alp Ar da “Çocuklarımız PISA testinde matematik ve fizikte istenen sonuçları alamıyor. Tahminen de iş birliğini öğretemediğimiz için bu durumdalar. Biz bunun yolunu, sihirli bir dünya olan oyunla bulduk. Çocuklar oyun sayesinde, dünyadan soyutlanıp kendileri yeni bir dünya kuruyorlar” dedi.
BAYANLARI HER ŞEYİ YAPABİLECEKLERİNE İNANDIRMAK GEREKİYOR
‘Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Ekseninde Toplumsal İnovasyon’ başlıklı oturum ise Bir İZ Derneği Kurucu Üyesi Betül Bozkurt’un idaresinde gerçekleşti. Nevruz Köyü Bayan Kooperatifi Mentörü Ayşe Pirhasoğlu Akbaş, köylü bayanlarla birlikte gerçekleştirdikleri çalışmalarda yarar sağlamaya ve hayatın hakkını vermeye odaklandıklarını söz ederek, “Nevruzlu bayanlarda bugün çok büyük değişim var. Kendilerine olan itimatları arttı. Parlamaya başladılar” dedi. Kız çocuklarını ve her yaştan bayanı futbol yoluyla güçlendirmeyi amaçlayan Kızlar Sahada’nın Kurucu Ortağı Kiraz Öcal da futbolun toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin değerli sembollerinden biri olduğunu vurgulayarak, “Dünyada en büyük iktisada sahip, en çok sevilen spor kolu olan futbolu, lisanslı oynayan bayan oranı yalnızca yüzde 1. Biz futbol üzerinden önyargıyı kırmak istiyoruz. Bayanların ve genç kızların her şeyi yapabileceklerine inanmalarını sağlamaya çalışıyoruz” biçiminde konuştu. Bayanların Elinden teşebbüsü Kurucu Ortağı Muzaffer Alperen Önal, “Biz çeşitli yörelerdeki doğal hayatı meskenlere ulaştırırken; tıpkı vakitte o besinin yöresine, kıssasına, yaşantısını da taşımış oluyoruz” dedi. Eğitici oyuncaklar için abonelik servisi sunan Moritoys’un Kurucusu Aslı Sepil ise “Önce adımı atacaksın, sonra gelişmeleri göreceksin” derken, projesi olan herkese kapılarının açık olduğunu söyledi.
ÜRETİCİ KADAR TÜKETİCİNİN DE SORUMLULUĞU VAR!
Adım Adım ve Açık Açık Derneği’nin Kurucularından Prof. Dr. Itır Erhart’ın idaresinde gerçekleşen oturumda ise ‘Sorumlu tüketim ve üretim kimin sorumluluğu’ konusu tartışıldı. Pak Moda Hareketini başlatan Bego Jeans’in Kurucusu Bego Demir, dokumanın dünyaya en çok ziyan veren ikinci sanayi olduğuna dikkat çekerek, “Eğer tüketici markadan adil eser isterse bu kesimi dönüştürebilir” dedi. Atığa gitmek üzere olan moda eserlerini yenileyerek sisteme kazandıran
Nivogo’nun Pazarlama Yöneticisi Tunafan Baş da her yıl 85 milyar moda eserinin atık haline geldiği bilgisini paylaşarak şöyle konuştu: “12 ayda 300 bin eseri yeniledik. 3 milyar litreden fazla suyu döngüye kazandırdık. Yenileme, daha hoş yarınlar demek. Gayemiz, daha fazla eseri hak ettiği ömre kavuşturmak…”
TABİT Kurucu Ortağı Tülin Akın da tarım kesimi açısından sorumlu üretim ve tüketimi ele aldığı konuşmasında, “Gıda atığının önlenmesinde tüketicinin büyük sorumluluğu var. Bir şey yerken ve içerken, bunun nasıl üretildiğini de sorgulayın. Kendi sıhhatinizi da düşünün” daveti yaptı. Akın, tarım bölümünün teknolojiye gereksinimi olduğunu vurgulayarak, tüm gençlere bu mevzuda daha faal olmalarını önerdi. Kale Kümesi Kurumsal Bağlantı Müdürü Zeynep Özler de “Kale Tasarım ve Sanat Merkezi’nde dünyasına düzgün bakanları buluşturuyoruz. Sıkıntısı olan stantlar yapıyoruz, sorunu olan sanatkarlara alan açıyoruz” dedi.
MAHZURLARI AŞMAK İÇİN ZİHİNSEL DÖNÜŞÜM ŞART!
Hayata Bedel buluşmasındaki öne çıkan oturumlardan biri de ‘Eşitsizliklerin Azaltılması için Adımların Çoğalması’ oldu. Etkiniz AB Programı uzmanı Murat Çekiç’in yönettiği oturumda konuşan Erişilebilir Her Şey kurucuları Seben Ayşe Dayı ve Serim Berke Fayda, 2022 yılında, teknolojinin geldiği seviyede, herkes için erişilebilir dünya yaratmanın mümkün olduğuna dikkat çekti. Dayı ve Fayda, “Bir adım atarken, bir çalışma yaparken insanı kendine, diğer beşerler da benim kadar kolay erişebiliyor mu diye sorması gerekiyor. Bu açıdan zihinsel değişimi gerçekleştirmeliyiz” diye konuştu. Evsiz, toplum tarafından yok sayılan şahıslara iş, aş, ömür imkânı ve ruhsal takviye veren Hayata Sarıl Derneği’nin Kurucusu Ayşe Tükrükçü de “Engeli beynimizde koyuyoruz, ötekileştiriyoruz. Ötekileştirme lafını ortadan kaldırmak zorundayız” dedi. Engelli – sağır topluma Türk İşaret Lisanı takviyeli işitme eğitimi veren bir toplumsal teşebbüs olan Anlatan Eller’in Kurucusu Pelin Baykan da 7 bölgede 59 kente ulaştıklarını belirterek, maksatlarının bu hizmeti 81 ile yaymak olduğunu söyledi.
Global sıkıntılar karşısında özel bölüm ve sivil toplum yakın iş birliği yapmalı…
‘Hedefler için Paydaşlık, Hayaller için İş Birliği’ başlıklı oturum ise Katalist Kurucusu Jülide Erdoğan’ın idaresinde gerçekleşti. Sen De Gel Derneği İdare Konseyi Lideri İbrahim Betil, global sıkıntılarda yalnızca sivil toplumun eforunun yetmediğini, lakin özel kesimle yakın iş birliği halinde gerçek bir değişim yaratılabileceğini söyledi. Betil, “Sosyal projelere takviye veren şirketlerin çalışanları da daha memnun ve motive oluyorlar” dedi. Uygunluk Kazansın Toplumsal Teşebbüsünün kurucu ortağı Pırıl Pamiroğlu da “Herkes elini taşın altına koymalı” derken, Kale Uygunluk Platformu ile bir prensip imza attıklarını ve bu sayede Gambiya’ya 6 su kuyusu kazandırdıklarını anlattı. Kale Kümesi İç İrtibat Müdürü Deniz Kaçaroğlu Türker de “Kale Kümesi çalışanları ve İbrahim Bodur Toplumsal Girişimcilik Ödül Programı finalisti bir toplumsal teşebbüsle çok hoş bir iş birliği yapmanın memnunluğunu yaşıyoruz” dedi.
Oturumun ikinci kısmında ise Kalebodur, Abra Design, Onaranlar Kulübü ve Çan Belediyesi’nin iş birliğiyle gerçekleşecek ‘Çan Kamusal Alan Dönüşüm Projesi’ konuşuldu. Kaleseramik Pazarlama ve Kurumsal İrtibat Müdürü Pelin Özgen, “Kalebodur, sürdürülebilir bir dünyanın ‘dünyaya uygun bakmaktan’, bunun da öncelikle kendi meskenine, doğduğu topraklara yatırım yapmaktan geçtiğine inanıyor. Doğduğumuz topraklarda, Çan’da, kamusal alanda bu türlü kıymetli bir proje gerçekleştirmek
bizim için çok değerli” diye konuştu. Abra Tasarım Stüdyosu Kurucuları Başak Bakkaloğlu ve Cem Cemal Çobanoğlu, pek çok Avrupa ülkesinde yüzde 10’lara varan oranlara karşın, Türkiye’de halka açık kamusal alanların yüzde 2 seviyesinde olduğunu, âtıl alanların dönüştürülmesi yoluyla halka açılabileceğini vurguladı. Onaranlar Kulübü Kurucuları Doğukan Güngör ve Ufuk Emin Akengin de “Kendi sokağımıza, caddemize sahip çıkmak bizi memnun ediyor. Çan halkının tecrübelerini de dahil ederek bir dönüşüm gerçekleştirecek olmaktan ötürü heyecanlıyız” dedi.
UYGUNLUK İÇİN BIR ADIM ATMAK İSTEYENLER BULUŞTU
‘Birlikte, Bir İlkte’ ana temasıyla gerçekleşen buluşmanın sonunda Kale Kümesi Kurumsal İrtibat Kısım Lideri Rana Birden’in idaresinde, proje ortaklarıyla birlikte günün değerlendirmesi de yapıldı. IDEMA İrtibat Yöneticisi Sait Beyazyürek, toplumsal girişimcilik ekosisteminde pandemi sonrası gerçekleşen birinci yüz yüze buluşmaya gençlerin ağır ilgi göstermelerinin kendilerini çok keyifli ettiğini belirterek, “Kapsayıcı, yalnızca günümüzün değil yakın geleceğin sorunlarına baş yoran bir ekosistem içindeyiz. Bunu, genç arkadaşlarımızın iştirakiyle bugün burada bir sefer daha görmek bana büyük heyecan verdi. Hoş fikirler ve hoş izlenimlerle buradan ayrılıyoruz” dedi. imeceLAB Yöneticisi Zeynep Çelik de “Hayata Paha Buluşmasında disiplinler ortası bir yapı oluştu. Burada dokumacılık işi yapanlar var, yiyecek yapanlar var, oyun geliştirenler var. ‘Sadece bir bölüm bir toplumsal tesir yaratır, öbürleri bunun dışında kalır’dan çıkmış durumdayız. Bugün uygunluk için bir adım atmak isteyenlerle bir ortaya geldik” diye konuştu. Çelik, toplumsal girişimcilik dünyasını gençler için cazip kılmak gerektiğine dikkat çekerken, bu manada özel bölüme sorumluluk düştüğünü vurguladı.
Impact Hub İstanbul kurucusu Semih Boyacı da “Gençlerde motivasyon var, potansiyel var, lakin bunu fikre ve toplumsal tesire dönüştürmek için düzeneklere muhtaçlık duyuyorlar. Toplumsal teşebbüsleri, kurumsal şirketler tarafından desteklenen bir aktör olarak kodlamamalı. Onları birlikte tahlil üretilen aktörler olarak kodlamak çok kıymetli. Burada bir zihinsel dönüşümün yanı sıra iş birliği ve iştirakleri kolaylaştıran süreçlere gereksinim var” dedi. Gençlerle çalışan kurumların sayısının artması gerektiğini belirten Boyacı, birebir vakitte toplumsal girişimcilik olgusunu büyük kentlerin dışına taşımanın bedelli olduğunu söyledi.
ATÖLYE VE TECRÜBE BULUŞMALARI GERÇEKLEŞTİRİLDİ
Hayata Bedel Buluşmasında, ana sahnedeki oturumların yanı sıra eş vakitli olarak atölye çalışmaları da gerçekleştirildi. Hayata Paha Stüdyosu’nda ‘Adil Ticaret’, ‘Sosyal Sıkıntılara Sistemik Bakış’, ‘Sosyal İnovasyon Kültürü ve Toplumsal Girişimcilik’ ve ‘Toplumsal Problemlerin Kök Nedenleri’ başlıklarında toplumsal girişimcilik yaklaşımları tartışıldı. Hayata Paha Atölyesi’nde ise Onaranlar Kulübü Atölyesi, This is Mana ile Upcycling Atölyesi, Pulsec ile Elektronik Atık Atölyesi ve Arbor Impact ile Tesir Tasarımı Atölyesi başlıkları altında toplumsal girişimcilik pratikleri yapıldı.
Eş vakitli olarak çim alanda Anlatan Eller ile İşaret Lisanı Atölyesi, Toyi ile Oyuncak Atölyesi, Kızlar Alanda ile Şut Atma ve Top Sektirme Müsabakası ve Arkerobox ile Çocuklar için Arkeoloji Atölyesi tecrübeleri yaşandı.
Ayrıyeten Türkiye Toplumsal Girişimcilik Ağı iş birliğiyle açılan Toplumsal Girişimcilik Pazar Yeri’nde her biri farklı alanda faal çalışmalar yürüten, ortalarında Türkiye’nin Bayan Balıkçıları, Fazla Besin, Güçlü Yeterlilik, Manisiz Çeviri, Erişilebilir Her Şey, Tolkido’nun da yer aldığı 30 toplumsal teşebbüs tezgâh açarak eserlerini ve çalışmalarını tanıtma fırsatı buldu.
DR. (H.C.) İBRAHİM BODUR KİMDİR?
Çanakkale’nin Nevruz köyünden çıkarak memleketin endüstrileşme yoluyla kalkınmasına vesile olan, ‘önce insan’ diyerek 88 yıllık ömrünü doğduğu topraklara vakfeden İbrahim Bodur, şimdi 21 yaşındayken çalışma hayatına atıldı. Doğduğu toprakların insanıyla birlikte doymak, kalkınmanın Anadolu’dan başlamasına öncülük etmek temel dileğiydi. 1957 yılında nüfusu 1.000 kişiyi geçmeyen Çan’da seramik karo fabrikasının temellerini atarken, mahallî kalkınmanın da birinci kıvılcımlarını ateşledi. Hayallerine yöre halkını da ortak etti. Bir olmanın, birlikte başarmanın temelleri orada atıldı. Sadece Çan değil tüm Çanakkale halkı ‘halka açık şirket’ kavramıyla tanıştı. Çanakkale Seramik Fabrikası’nın başarısına ortak oldu ve birlikte büyüdü. Pek çok genç eğitim imkanına kavuştu ve edindiği nitelikle lokal kalkınmaya dayanak oldu.
İbrahim Bodur’un inanç azim ve çabası, sırf Çanakkale’de değil, Anadolu’nun her bir köşesinde beden buldu. Mardin’den İzmir’e, Erzurum’dan Yozgat’a, Isparta’dan İstanbul’a endüstriyi götürdüğü her kentte bölge halkıyla omuz omuza gayret etmeye ve uğraşla mahallî kalkınmaya katkı sağlamaya devam etti. Sadece seramik kesiminin geleceğine taraf vermekle kalmadı. Türkiye’nin her alanda öncü olması için birbirinden farklı kesimlerde yatırım yaptı. Topraktan başladı, gökyüzüne uzandı.
Yapılan sayısız yatırımı, eğitime verilen daima takviyesi sürdürülebilir kılmak ismine Dr. (h.c.) İbrahim Bodur Kaleseramik Eğitim, Sıhhat ve Toplumsal Yardım Vakfını kurdu. Ulusal Eğitim Bakanlığı dayanağıyla geliştirilen projeler, mesleksel eğitim kursları ve yenilenen yüzlerce köy okulunun yanı sıra üniversite öğrencilerine verilen burslar sayesinde pek çok parlak genç muvaffakiyetle mezun oldu.
İbrahim Bodur, yarım yüzyıldan fazla süren sanayi seyahatinde, attığı her adımda toplumsal yarar sağlamayı ve ürettiği kıymetleri toplumla paylaşmayı önemsedi. Vefatının akabinde hayata geçirilen İbrahim Bodur Toplumsal Girişimcilik Ödül Programı da bu inanç doğrultusunda toplumsal meseleleri çözmek için harekete geçen toplumsal girişimcilere dayanak olmayı amaçlıyor.
İbrahim Bodur’un sanata duyduğu tutku sanayiciliğinin de öncesine dayanıyordu. Robert Koleji kütüphanesinde geçirdiği saatlerde sırf ders çalışmamış, edebiyatla da haşır neşir olmuştu. Şiire ve Türk Sanat Müziğine duyduğu hayranlık, daha o yaşta denemeler yazmasına ve Robert Koleji bünyesinde bir Türk Sanat Musikisi Cemiyeti kurarak konser verilmesini sağlamasına vesile olmuştu. İbrahim Bodur, büyük sanayi atılımı için harekete geçtiği birinci yıllardan itibaren sanat ile kurduğu gönül bağını korudu.
Onun kıymetlerinden bir gün olsun şaşmayan Kale Kümesi, Karaköy Perşembe Pazarı’ndaki birinci genel merkez binasını dönüştürdüğü Kale Tasarım ve Sanat Merkezi ile sanat ve tasarım dünyası için yeni bir çekim merkezi oluşturdu. KTSM binasının altıncı katında yer alan Kale Hafıza Karaköy, İbrahim Bodur’un anılarına ve ferdî eşyalarına mesken sahipliği yapıyor. Hem ailenin bedellerine hem de tasarım ideolojisine ışık tutan özel bir tecrübe alanı olan Kale Hafıza Karaköy, Salı-Cumartesi 10.00-19.00 saatleri ortasında ziyaret edilebilir.
