Türkiye iktisadı bu yılın ocak – mart devrini kapsayan birinci çeyreğinde yüzde 7.3 büyüdü. Türkiye İstatistik Kurumu tarafından dün açıklanan gayrisafi yurt içi hasıla (GSYH) datalarına nazaran, Türkiye iktisadı 2022 yılının birinci çeyreğinde yıllık bazda gerçek olarak yüzde 7.3 oranında büyürken mevsimsel düzeltilmiş GSYH büyümesi, bir evvelki çeyreğe nazaran yüzde 1.2 oldu.
GSYH’yi oluşturan faaliyetler incelendiğinde 2022 yılı birinci çeyreğinde bir evvelki yıla nazaran zincirlenmiş hacim endeksi olarak finans ve sigorta faaliyetleri yüzde 24.2, bilgi ve bağlantı faaliyetleri yüzde 16.8, hizmetler yüzde 14.9, mesleksel, idari ve dayanak hizmet faaliyetleri yüzde 8.9, sanayi yüzde 7.4, öteki hizmet faaliyetleri yüzde 6.8, gayrimenkul faaliyetleri yüzde 5.4, kamu idaresi, eğitim, insan sıhhati ve toplumsal hizmet faaliyetleri yüzde 5.2 ve tarım yüzde 0.9 arttı. İnşaat dalı ise yüzde 7.2 azaldı.
Tüketim harcaması
Üretim sistemiyle Gayrisafi Yurt İçi Hasıla iddiası, 2022 yılının birinci çeyreğinde cari fiyatlarla bir evvelki yılın tıpkı çeyreğine nazaran yüzde 79.5 artarak 2 trilyon 496 milyar 328 milyon TL oldu. GSYH’nin birinci çeyrek pahası cari fiyatlarla dolar bazında 179 milyar 800 milyon olarak gerçekleşti.
Yerleşik hanehalklarının tüketim harcamaları, 2022 yılının birinci çeyreğinde bir evvelki yılın birebir çeyreğine nazaran zincirlenmiş hacim endeksi olarak yüzde 19.5 arttı. Devletin sonuncu tüketim harcamaları yüzde 0.9, gayrisafi sabit sermaye oluşumu yüzde 1.1 arttı. Mal ve hizmet ihracatı, 2022 yılının birinci çeyreğinde bir evvelki yılın birebir çeyreğine nazaran zincirlenmiş hacim endeksi olarak yüzde 16.8, ithalatı ise yüzde 2.3 arttı. İşgücü ödemeleri, 2022 yılının birinci çeyreğinde bir evvelki yılın birebir çeyreğine nazaran yüzde 59.7, net işletme artığı/karma gelir ise yüzde 88.1 arttı.
‘En değerli amaç refahı artıran kalıcı büyüme’
Hazine ve Maliye Bakanlığı’nca, TÜİK’in açıkladığı büyüme sayısına ait, “Yüksek katma bedelli, sürdürülebilir, istikrarlı, kapsayıcı ve vatandaşlarımıza refah artışı sağlayan büyüme performansını kalıcı hale getirmek en değerli hedeflerimizden” açıklaması yapıldı.
2021 başından itibaren gerçekleşen istikrarlı büyüme kompozisyonunun, 2022 yılının birinci çeyreğinde de devam ettiği bildirilen açıklamada, “İç talebin büyümeye katkısı 3.9 yüzde puan olurken net dış talep, büyümeye 3.5 yüzde puan katkı sağlamıştır. 2022 yılının birinci çeyreğinde makine ve teçhizat yatırımları, yıllık bazda yüzde 10.5 oranında artmış ve 10 çeyreklik artış eğilimini sürdürmüştür.
İhracat kuvvetli
Makine ve teçhizat yatırımlarındaki artışın devam etmesi, önümüzdeki periyot üretim kapasitemizin güçlenmesi açısından değer arz etmektedir. İç ve dış talebin istikrarlı katkı verdiği büyüme kompozisyonunun 2022 yılının kalan devrinde de devam etmesi, sürdürülebilir büyüme ve makroekonomik istikrarlar açısından hayli önemlidir” tabirlerine yer verildi.
Eser ve pazar çeşitlendirmedeki muvaffakiyetin, ihracatın kuvvetli seyredeceğine işaret ettiği kaydedilen açıklamanın devamında şöyle denildi:
“2022 yılında global ticarette Ukrayna’daki savaş kaynaklı bir ivme kaybı öngörülse de ihracatçılarımızın eser ve pazar çeşitlendirmedeki başarısı, ihracatımızın bu yıl da kuvvetli seyredeceğine işaret etmektedir. Turizmde birinci çeyrekteki olumlu görünümün yılın kalan periyodunda de devam edeceği, bu durumun büyümeyi destekleyeceği öngörülmektedir. Öte yandan güç başta olmak üzere emtia fiyatların Ukrayna’daki savaş nedeniyle global tedarik zincirinde yaşanan ek aksamaların ticaret ortaklarımızın büyümesi üzerine tesiri ve gelişmiş ülke para siyasetleri 2022 yılı için esas risk kaynaklarıdır. Yüksek katma pahalı, sürdürülebilir, istikrarlı, kapsayıcı ve vatandaşlarımıza refah artışı sağlayan büyüme performansını kalıcı hale getirmek en değerli amaçlarımızdandır. Bu kapsamda ülkemizin üretim potansiyelini artırmak için ekonomimizin tüm paydaşlarıyla iş birliği içerisinde çalışmaya devam edeceğiz.”
‘Pozitif ayrıştıracak’
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Lideri Rifat Hisarcıklıoğlu, “Türkiye iktisadı birinci çeyrekte yüzde 7.3 büyüdü. Maliyetlerdeki artış, tedarik meselelerine karşın üretim, yatırım için var gücümüzle çalışıyoruz” dedi. Hisarcıklıoğlu toplumsal medya hesabından şu tabirlere yer verdi:
“Kapsayıcı, sürdürülebilir büyüme için ek tedbirlere ve enflasyona odaklanmalıyız. El birliği, akıl birliği ile daha çok çalışma vakti.”
Ankara Ticaret Odası (ATO) Lideri Gürsel Baran ise, “Pandemi sonrası global seviyede çalkantılar devam ederken, gerçek dalın üretim ve ihracat muvaffakiyetinin katkısıyla sağlanan büyüme, Türkiye’yi olumlu ayrıştıracaktır” dedi.
