Oxford Güç Çalışmaları Enstitüsü Araştırma Vazifelisi Gulmira Rzayeva, AA muhabirine, Avrupa’daki güç krizi devam ederken Türkiye’nin yalnızca bir geçiş ülkesi değil birebir vakitte geliştirmeye müsait altyapıya sahip bir ülke olarak rolünün her geçen gün arttığını söyledi.
Rzayeva, piyasadaki doğal gaz kıtlığına dikkati çekerek, “Avrupa’ya doğal gaz ihracatını artırabilecek bir kaynak pozisyonundaki Azerbaycan bu manada çok stratejik bir değer kazanıyor. Türkiye ise tüm bu gelişmelerin odağında, bilhassa Güneydoğu Avrupa ülkelerinin Rus gazına bağımlılıklarından kurtulabilmeleri için kilit kıymete sahip.” sözünü kullandı.
Türkiye’nin yüksek bir LNG kapasitesine sahip olduğunu ve bu ölçünün 2023’e kadar artırılacağına değinen Rzayeva, “Bu, Türkiye’deki yerli ve Avrupalı özel şirketlerin LNG dahil olmak üzere Azerbaycan’dan yahut öbür yerlerden ithal edebilecekleri gazı, Türkiye üzerinden Avrupa’ya kara ve deniz yoluyla sevk edebilecekleri manasına geliyor.” dedi.
Rzayeva, Türkiye’nin LNG’de yaklaşık 50 milyar metreküp tekrar gazlaştırma kapasitesine sahip olduğunu söz ederek, bu ölçünün Türkiye’nin yıllık gaz talebinin yaklaşık yüzde 90’ını oluşturduğunu kaydetti.
Bulgar şirketlerin LNG terminallerinde çoktan kapasite rezervi yaptığını ve bunun kelam konusu şirketlerin Türkiye’deki yine gazlaştırma terminallerinden LNG satın alarak Bulgaristan’a yahut başka Avrupa ülkelerine gönderebilecekleri manasına geldiğini lisana getiren Rzayeva, şöyle devam etti:
“Türkiye yalnızca transit ülke olması nisabıyla değil birebir vakitte sahip olduğu gelişmiş altyapısıyla da değerli bir ülke olarak ön plana çıkıyor. Avrupalı şirketler de alternatif tedarik kaynaklarından elde edecekleri doğal gazı ülkelerine taşıyabilmek için bu altyapıyı kullanabilirler.”
TÜRKİYE’NİN GÜÇ GÜVENLİĞİ SİYASETLERİ İSABETLİ
ABD Deniz Kuvvetleri Lisansüstü Okulu Profesörü Brenda Shaffer, Türkiye’nin güç güvenliği konusunda Avrupa ile karşılaştırıldığında çok daha gerçekçi bir siyaseti olduğunu söyledi.
Shaffer, Avrupa’nın içinde bulunduğu krizden kurtulmasında tek başına yenilenebilir kaynakların bir alternatif olamayacağını vurgulayarak, “Mucizevi bir halde güç krizinde yenilenebilir kaynakların tüm karşılıkları vereceğini bekleyemezsiniz. Zira yeni kuşak yenilenebilir güç kaynakları olan hidroelektrik, rüzgar, güneş çağdaş iktisatların muhtaçlık duyduğu güç yoğunluğunu hakikaten sağlayamıyor. Bunlar hala fosil yakıtlara gereksinim duyuyor. Yani, yenilenebilir kaynakları kullanın yahut kullanmayın gaza gereksiniminiz var.” dedi.
Shaffer, Türkiye’nin güçte kaynak çeşitliliğini artırdığını ve yalnızca yenilenebilir güç umuduna sarılmadığını belirterek, “Türkiye doğal gaz tedarikçilerini de çeşitlendirmiş durumda. Rusya’dan, Azerbaycan’dan, İran’dan projeleri var. LNG ithalatında çok büyük artışlar var. Münasebetiyle, güç güvenliği açısından Türkiye birçok Avrupa ülkesinden çok daha yeterli performans gösterdi.” değerlendirmesinde bulundu.
“TÜRKİYE DOĞAL GAZDA KAYNAK ÇEŞİTLENDİREREK BÜYÜK BİR AVANTAJ SAĞLADI”
Natural Gas Europe Yöneticisi ve Baş Analisti John Roberts de iklim maksatları kapsamında fosil yakıtlara olan bağımlılığını azaltmayı hedefleyen AB’nin bu doğrultuda doğal gaz tüketiminde 100 milyar metreküplük bir azaltmayı amaçladığını söyledi.
Roberts, Rusya-Ukrayna Savaşı’nın bu amaçları hızlandırdığına işaret ederek, şunları kaydetti:
“AB Rusya’ya olan bu bağımlılığını 3 yolla sona erdirecek. Birinci olarak, ABD’de bu yıl içinde yaklaşık 38 milyar metreküp ek LNG üretimi piyasaya sunulacak. Bunun birden fazla Avrupa’ya gelecek. İkincisi, alternatif güç kaynaklarından, bilhassa yenilenebilir kaynaklardan beklenen tıpkı ölçüde gaza muadil güç. Lakin geriye kalan 25-30 milyar metreküplük gazın nereden geleceğini bilmiyoruz ve bunun gaz formunda olması gerekiyor. Bunun manası, birtakım ülkeler doğal gaz zahmeti çekecek ve bunun sonucunda talep yıkımı dediğimiz şey olacak.”
Böylesine bir yıkımın güç tedarik zincirinde düzeltilmesi uzun vakit alacak meşakkatlere yol açacağı konusunda ikazda bulunan Roberts, şöyle devam etti:
“Bu en korkutucu nokta zira konuttaki kombiyi yahut ocağı kapatırsanız, dahili sisteme aslında bağlı olduğu için istediğiniz vakit tekrar açabilirsiniz. Fakat, bir kasabanın yahut fabrikanın gazını keserseniz gazı tekrar açmadan evvel her çıkışı denetim etmeniz gerekir. Artık, sizce bu ne kadar bir vakit alır? Günler, haftalar, aylar? İşte bu yüzden şirketler, kuruluşlar ve ulusal şebekeler Rus gazını istiyor. Ellerindeki sonlu tedariki kesinti yaşamamak için eşit olarak paylaşmak istiyorlar. Zira gaz kesintisi çok tehlikelidir.”
Roberts, mevcut durumda en büyük telaşın, Avrupa’da paylaşılan doğal gazın evreli ve dikkatli bir formda azaltılması yerine belli bölgelerde arzda yaşanabilecek feci bir yıkım olduğuna dikkati çekerek, bu nedenle Macaristan ve Sırbistan üzere ülkelerin Rusya’dan doğal gaz akışını garanti altına alma taleplerinde bir ölçü meşruiyet olduğunu kaydetti.
“DOĞAL GAZ TEDARİKİ İÇİN ALTERNATİF SİSTEMLER OLMALI”
Bu ülkelerin şu an için erişimi dahilinde olan alternatif tedarik kaynaklarının kısıtlı olduğuna işaret eden Roberts, “Diğer taraftan da bunun onların kendi sorunu olduğunu da söyleyebilirsiniz zira bu ülkelere 2009’dan çok daha evvel acil bir durumda doğal gaz tedariki için alternatif sistemlerinin olması gerektiği söylendi ve lakin onlar bunu yapmadı.” sözlerini kullandı.
Roberts, Türkiye’nin bu noktada kaynaklarını çeşitlendirerek çok büyük bir avantaj sağladığını vurgulayarak, “Türkiye, doğal gazı birden çok kaynaktan aldığı için avantajlı bir pozisyonda. Rusya’dan, Azerbaycan’dan, İran’dan gaz alıyor ve tekrar çok çeşitli kaynaklardan LNG alıyor. Yani Türkiye’nin esnek bir siyaseti var ve güç tedarik güvenliğini bu esneklik sayesinde garanti altına almış durumda.” dedi.
