HİS ERDOĞAN – Arıcılar, yaz dönemi için göç etmeye başlarken, yeni hasada hazırlanıyor. Bu kapsamda son dönemde artan girdi maliyetleri, iklimsel sıkıntılar üzere güçlü şartlara dikkat çekilirken; şeker ve mazot için sürdürülebilir dayanak talep ediyorlar.
Besin fiyatlarında market raflarında yaşanan artışın balda hudutlu kaldığı görülürken, en çok tağşişe uğrayan besin eserlerinden olan balın çeşitli metotlarla çoğaltılarak ucuza satıldığı belirtiliyor. Arıcılar, bu tağşişlerin çoklukla laboratuvar ortamında anlaşılabileceğini belirtirken, “Madem bunlar satılıyor, o vakit tüketiciyi uyarmak lazım. Tağşiş bulunan markaların üzerine ‘bal’ yazmayı yasaklamalı. ‘Bal aromalı şurup’ yazılmalı. Glikoz şurubu ya da tatlandırıcı diyebiliriz” tabirleri kullanılıyor.
Dünyada arı varlığı açısından Türkiye, Çin’den sonra ikinci sırada yer alıyor. Türkiye’de resmi kayıtlara nazaran 7.8 milyon arı kovanı, 80 bin arıcı ailenin çalıştığı görülüyor.
‘Şeker gereksinimi arttı’
Türkiye Arı Yetiştiricileri Merkez Birliği (TAB) Genel Lideri Ziya Şahin, arıcıların mevcut devirde hareket halinde, göçtüklerini anlatırken, bu göçerlik halinin arıcıların gereksinimlerini, maliyetlerini katladığını anlattı. Şahin, “Arıcılar, yüzlerce kilometre yol kat ediyorlar, bu süreçte mazot fiyatı dört kat arttı. Bir öbür sorun ise şeker problemi. Bütün dünyada kış ayları boyunca arılar kristal toz şekerle beslenir. Hayatta kalmaları için bu olmazsa olmazdır. Bir kovan kış mevsiminde 15 kilo şeker yer. Kuraklık, mevsim değişikliği ve nakil durumlarında da farklı ayrı olmak üzere 10 kilo şeker kullanılır. Bir çuval yani 50 kilo şeker bin lira. Destekleme olmazsa bin liraya şeker alıp tüketiciye uygun fiyata gerçek bal yedirmek mümkün olmaz” dedi.
90 – 100 lira olur
Mevcut balların geçen yılın mahsulü olduğunu anlatan Şahin, geçen yıl arıcıların 26 kilo tenekeyi 800 liraya verdiğini kaydetti. Şahin, “Bu yıl bir teneke maliyeti 1500 lirayı aşıyor. Taze bal piyasaya girince 90-100 liranın altındaki bal, bal olmaz. Bu gidiş, merdiven altı üretimi artırır: balı nişasta bazlı karışım, pancar şekeriyle besleme ya da enzimle çoğaltma yapılır. Bunlara bal dersek, arıya hakaret etmiş oluruz. Madem satılacak ve tahlil bulunamıyor, bunlara tatlandırıcı diyelim” diye konuştu.
‘Çiçek balı kristalleşir’
Arıcılar, halk ortasında ‘kristalleşen balın makûs olduğu’ algısının da kırılması gerektiğini belirtiyor. Arıcılar, “Balın tağşişini anlamak tüketici açısından sıkıntı. Laboratuvarlar yoluyla incelenebilir. Bal kristalleşir. Kristalleşmiş balları şeker ilave edilmiş bal zanneden vatandaşlar bu eserleri satın almadıkları için marketler bunları iade ediyorlar. Arıcılar ziyan ediyor. Hem de bu firmalar balları çok ısıtıp, içindeki bedelleri öldürüp hatta ziyanlı hale getirip yeniden satışa sunuyor” diyorlar.
‘Bir teneke bal, bir çuval şeker alır’
Ziraat Yüksek Mühendisi Arıcı Üzeyir Karaca, her şey olağan seyrinde giderse yeni hasatta 100 bin ton civarı bal üretimi beklendiğini kaydetti. Karaca, “Bir teneke bal ile 4-5 çuval şeker alabiliyorduk. Artık bir çuvaldan az fazlasını alabiliyoruz. Türkşeker desteklemeseydi işimiz zordu. Devletin şekeri sübvanse edip nakliyenin büyük kısmını karşılaması gerekiyor. Örneğin Ege Bölgesi’nde bir arıcı Trakya’ya gidiyorsa 1200 km, Afyon-Kütahya tarafına gidiyorsa 800 km yol kat ediyor. 1500 olan nakliye 6 bin lira civarında” dedi.
‘80 liranın altı sorgulanmalı’
Mersin İli Arı Yetiştiricileri Birliği Başkanı Adem Kurt, girdi maliyetleri nedeniyle arıcıların güç şartlar içinde kaldığını vurgularken, “26 kilo tenekede ayçiçek balını 700-800 liradan satmıştık. Bu dönem takviyeler olmazsa 1500 liranın altı arıcıları kurtarmaz. Bu da firmaların geçersiz bal furyasını güçlendirebilir. A firması ismiyle satan yakalanınca B firması ismiyle yeni firma üzerinden satıyor. Bunların önüne geçemiyorsak, üstlerine bal aromalı şurup üzere sözler yazabiliriz. Bunlar bal değil şurup. Bal fiyatında raflarda önemli bir artış olmadığını görebilirsiniz. Ancak 850 gramı 40-50 liraya satan varsa şüphelenmek lazım. 80 liranın altı sorgulanmalı” diye konuştu.
