Aniden oluşan öfke patlamaları, kendi dediğini yaptırma konusunda inatlaşmalar, her şeye ‘hayır’ demeler, kendini yerden yere atmalar, durdurulamayan ağlama krizleri, çok süratli değişen his geçişleri… Oyuncak için ağlama krizleri yaşarken bir anda öbür bir şeye yönelerek susmak… Hiç beklenmedik bir şeye ağır öfke krizleriyle karşılık vermek… Ebeveynleri epeyce yoran ve telaşa sürükleyebilen bu davranışlar, çocukların bebeklikten çıkıp kendilerini birey olarak kabul ettirmeye çalıştıkları ‘2 yaş sendromu’nun tipik belirtilerini oluşturuyor.
Uzman Klinik Psikolog Mine Şahbaz, çocuklarda ‘2 yaş sendromu’nun ebeveynler tarafından dikkatle yönetilmesi gereken değerli bir süreç olduğunu belirterek, “Sendrom ismiyle duyduğumuz bu süreç aslında bebeklikten çocukluğa geçişin yansımasıdır ve özerkleşme gayretiyle çok sağlıklı bir gelişimin kesimidir. ‘2 yaş sendromu’nu ergenlikten evvelki birinci kişiselleşme süreci olarak da nitelendirebiliriz. Ebeveynlere itiraz etmeden de onlardan ayrışmak, kişiselleşmek mümkün değildir. Çocuğun ağlaması, öfkelenmesi yahut inatlaşması değil anne ile babanın verdiği davranışsal yansılar süreci daha zorlayıcı hale getirebiliyor. Çocuklardaki bu süreci rekabet ve güç savaşına dönüştürmemek gerekiyor. Aksi halde çocuğun kişiselleşme süreci sekteye uğrayabiliyor ve çocuk ebeveynlerinin sevgisini kaybetmemek için bebeksi durumda kalma uğraşına girebiliyor” dedi.
Çocuklarda ‘2 yaş sendromu’nda ağlama krizlerine ve öfke patlamalarına alan açmak, bir öteki deyişle içinden gelen ağır duyguyu dışarı yansıtabilmesine (gerek ağlama gerek bedensel tepkilerle) müsaade vermek ve bu hisleri kesmemek çok kıymetli. Çünkü, dışarı yansıtılamayan hisler kaybolmuyor, bilakis bastırıldıkları için psikosomatik olarak vücut üzerinden söz yolu buluyorlar. Bu hisleri yaşadığında sakinleşinceye dek yanında beklemeniz, ona uygun geliyorsa sarılmanız, tıpkı bebeklik devirlerinde yaptığınız üzere ‘hımm hımm’ üzere yumuşak bir ses tonu ile sürecine eşlik etmeniz, hiçbirini istemiyorsa sessizce beklemeniz sağlıklı olacaktır.
Küsmeyin, odasına yollamayın
“Ağlama krizlerinde çocuğa küsmek, onu odaya yollamak ve bağırmak katiyetle olmasını istemediğimiz tepkilerdir” ikazında bulunan Uzman Klinik Psikolog Mine Şahbaz, bunun nedenini şöyle açıkladı: “Çocuğu yalnızlaştırarak sakinleşmeye zorlamak ileride inançsız hisseden ve sıkıntı vakitlerinde yardım isteyemeyen birey olmasına sebep olabiliyor. Münasebetiyle sakinleşinceye dek yanında kalmanız bu manada değerli olacaktır.”
İnat ediyorsa seçenek sunun
Bu periyotta çocuğunuzun reaksiyonlarının ardındaki duyguyu yakalayabilmeniz büyük değer taşıyor. Uzman Klinik Psikolog Mine Şahbaz, 2 yaş sürecinin çocukların hudut algısının oluşmaya başladığı bir devir olduğunu belirterek, şöyle devam etti: “Anne ve baba olarak ne çok hür olmalı ne de çok katı durmalısınız. Çocuğunuza seçenek sunarak, kararı o veriyormuş üzere hissettirmeniz kişilik gelişimine yarar sağlayacaktır. Bunun yanında seçenek sunulamayacak bir durum ise yaşadığı hayal kırıklığına eşlik etmeniz kâfi olacaktır. Çocuğunuz yediği yemeye itiraz edebilir ya da sizin seçtiğiniz pijamayı giymek istemiyor olabilir. Böylesi anlarda onun sonlarına bir adım geri çekilerek alan açmanız gerekiyor. ‘Bunu artık yemek istemiyorsun, ben yanlış anlamışım’ diyerek birkaç saat sonra yemek teklif edebilirsiniz. Giymek istemediği pijama yerine makul bir şeyler giymesi için seçenek sunabilirsiniz.”
‘Beni üzüyorsun, canımı acıttın’ demeyin!
Çocuğunuzun vurma davranışı varsa, ‘canımı acıttın’, ‘bak beni üzüyorsun’ üzere cümleleri muhakkak sarf etmeyin. Çünkü, bu cins telaffuzların çocukta suçluluk hissinin artmasına neden olacağına işaret eden Uzman Klinik Psikolog Mine Şahbaz, “Suçlanan çocuk da bu davranış döngüsünü devam ettirme eğiliminde olacaktır. Bunların bilakis çocuğunuz size vurduğunda durdurmalı ve ‘bana vuramazsın, birbirimize vuramayız’ cümleleriyle bunu size yapmaması gerektiğini hatırlatmalısınız. Sizin yıkılmadan, ona suçluluk hissettirmeden olumsuz yansılarını göğüslüyor oluşunuz, bu süreci daha sağlıklı geçirmesine büyük katkı sağlayacaktır. ‘Bana değil yastığa vurabilirsin, topa vurabilirsin’ üzere sonrasında yönlendirmeler yapabilirsiniz. Onun size kızdığını ve bu sebeple bu türlü davrandığını, bunu gördüğünüzü fakat tahlilin vurarak olmaması gerektiğini kriz anlarından sonra çocuğunuza söyleyebilirsiniz” bilgisini verdi.
Evinizde duyusal oyunları ve oyuncakları arttırmanız, çocuğunuzun sakinleşmesini kolaylaştıracaktır. Hamurlar, su oyunları, yumuşak toplar ve sesli müzik aletleri üzere vücuttan gelen zorlayıcı hisleri boşaltabileceği bir alan yaratmanız, gün içinde yaşadığı gerilimi oyuncaklar aracılığıyla bırakmasını sağlayacaktır. Bedensel hareketli oyunları mesken içinde çocuğunuzla birlikte oynayarak onun işbirliğine daha açık hale gelmesini sağlayabilirsiniz.
