İşçi patron ortasındaki uyuşmazlıklarda fazla çalışma ve hafta tatili fiyatları kıymetli yer tutuyor. Birtakım işletmeler, çalışanların ileride dava açmaması için fazla çalışma yaptırdıkları ve hafta tatilinde çalıştırdıkları emekçilere ödeme yapmadıkları halde bordroda fazla çalışma ve hafta tatili için ödeme fiyatlarına yer veriyorlar.
Yargıtay 9. Hukuk Dairesi’nin karara bağladığı (E: 2021 / 12852, K: 2022 / 1015) evraka nazaran, bir şirketin Suudi Arabistan ve Cezayir’deki şantiyelerinde topograf olarak çalışan personel, 3 bin dolar fiyat aldığını, dini bayramların birinci iki günü hariç tüm ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalıştığını, fazla mesai, hafta tatili ve ulusal bayram genel tatil günlerindeki çalışmalarının karşılığı olan fiyatlarının ödenmediğini, buna karşılık tüm haklarını aldığına dair doküman imzalatılarak Türkiye’ye gönderildiğini belirterek alacak davası açtı.
İşveren, personelin fiyatının 3 bin dolar değil 2.173 dolar olduğunu, tüm hak edişlerinin, fazla mesai fiyatının, hafta tatili ve genel tatil günlerine ilişkin fiyatlarının ödendiğini, 3 bin dolarlık fiyatın içinde bunların da bulunduğunu savundu. Patron, bordrolarda da ödeme dökümlerinin detaylı olarak yer aldığını tabir etti.
İşçinin gösterdiği şahitler 3 bin dolar fiyat aldığını söylediler. Mahkemenin yaptırdığı emsal fiyat araştırmasında Ankara İnşaat Sanatkârları Esnaf Odası, dava konusu olan 2016 yılında emsal fiyatın net 3 bin dolar olduğunu bildirdi.
Ancak, mahallî mahkeme fazla çalışma fiyatı talebini reddetti, başka talepleri kabul etti. İstinaf müracaatının da bölge yönetim mahkemesince asıldan reddedilmesi üzerine personel temyiz isteminde bulundu.
HİLELİ BORDRODAKİ FAZLA ÇALIŞMA VE TATİL GÜNLERİ İÇİN AYRIYETEN ÖDEME KARARI
Dosyayı inceleyen Yargıtay, emekçiyi haklı buldu. Yargıtay kararının münasebetinde, işverence sunulan imzasız bordrolarda aylık 42 saat fazla mesai ve iki gün hafta tatili tahakkuklarının yapıldığının görüldüğü belirtildi. Personelin Türkiye’de 18 gün izinde olduğu ay için düzenlenen bordroda da öteki bordrolarda olduğu üzere 42 saat fazla mesai ve iki gün hafta tatili tahakkukunun yer aldığı ve toplam fiyatın de 3 bin dolar olduğu vurgulandı. Bu durumdan işyerinde “bordro hilesi” bulunduğunun anlaşılmakta olduğu belirtilen kararda, şöyle denildi:
“Bordro hilesinin kelam konusu olduğu hallerde bordrodaki fazla çalışma fiyatı, hafta tatili fiyatı üzere tahakkuklar aslında gerçekte bu çalışmaların karşılığı olan fiyatlar olmayıp, emekçinin temel fiyatının bir modülü olduğundan, bu tahakkuk ölçüleri hiç dikkate alınmadan sonuca gidilmesi gerekmektedir. Bu nedenle davacının fiyatı net 3.000 USD kabul edilerek dava konusu alacakların hesaplanması, fazla mesai ve hafta tatili alacağı bakımından davalı şahit beyanlarına davacının aylık 42 saat fazla mesai yaptığı ve ayda iki hafta tatilinde çalıştığı kabul edilerek fazla mesai ve hafta tatili alacaklarının hesaplanması gerekli iken yazılı münasebet ile karar kurulması yanlışlı olup bozmayı gerektirmiştir.”
Yargıtay’ın bu kararı uyarınca lokal mahkeme çalışanın net fiyatını 3 bin dolar kabul edecek ve her ay düzenlenen bordroda ödeme yapılmış üzere gösterilen fazla çalışma ve tatil günleri için bu fiyat üzerinden ayrıyeten hesaplama yaparak ödenmesini sağlayacak.
