Geçtiğimiz günlerde resmi gazetede yayımlanan bir karar hem ulusal hem de milletlerarası basında epeyce dikkat cazip bulundu. Karara nazaran, Katar Hava Kuvvetlerine bağlı 36 jet ve 250 askeri işçi, Genelkurmay Başkanlığı tarafından belirlenecek Türkiye’deki askeri üslerde konuşlanabilecek. Tekrar mutabakata nazaran, iki ülke ortasındaki bu muahede 5 yıl boyunca geçerli olacak. Pekala, Katar Hava Kuvvetlerine bağlı ögelerin Türkiye’de konuşlanması ne manaya geliyor?
LNG ihracatçısı Katar ile Türkiye ortasındaki ilgilerin doruk noktaya ulaşması, 2017’de başlayan Körfez krizi ile yaşandı. Körfezin en küçük ülkelerinden biri olan Katar, “terör kümelerini desteklemek” ve “İran ile yakın ilişkiler” ile suçlanıyordu. 2017’de Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri, Bahreyn ve Mısır Katar ile tüm diplomatik münasebetlerini kesti ve ekonomik ambargo uygulamaya başladı. Türkiye ise, Katar’a dayanak çıkarak, birtakım besin ve temel muhtaçlık gereçlerini hava yoluyla bu ülkeye gönderdi.
Körfezde yaşanan kriz, iki ülke ilgilerinin siyasi, ekonomik ve askeri alanda gelişmesine imkan sağladı. O denli ki, iki ülke ortasında imzalanan “Askeri Eğitim, Savunma Sanayi ile Katar Topraklarında TSK’nın Konuşlandırılması Konusunda İş Birliği Anlaşması” 2015 yılında yürürlüğe girdi. Lakin TSK ögeleri Katar’a krizin ardından ulaştı.
HAVA ALANI AÇILDI
Diğer taraftan TSK ögelerinin Katar’a konuşlanmasından sonra bir muahede daha yapıldı. Bu muahede ile Katar Buyrukluğu Hava Kuvvetlerine ilişkin kargo uçakları müşterek olarak kullanılabiliyor. Katar’ın elinde taşıma kapasitesi ve menzil bakımından Türkiye’de var olanlardan çok daha üstün olan C-17 Globemaster III uçakları var. Bu uçakları ile gerek Katar’a gerekse de Libya üzere uzak bölgelere TSK ögelerinin taşınması sağlandı. Katar ilişkin askeri uçakların Türk hava alanını kullanmaları kolaylaştırıldı.
İLİŞKİLERİ ÜST DÜZEYE ÇIKARAN GELİŞME
TRT Haber’e konuşan Havacılık Araştırmacısı Cem Doğut, yeni muahede ile bağlantıların bir üst düzeye çıktığını düşünüyor. Mutabakatın muhtevasına bakıldığında konuşlanacak ögelerin savaş uçakları olacağına dikkat çeken Doğut, şöyle devam ediyor;
“Daha evvel kargo taşımak ya da eğitim gayesiyle ülkemize gelen Katar uçakları artık makul müddetler için ülkemizde konuşlandırılabilecek. Bu mutabakat ile bize karşı muhtemel bir hasmane tavırda Katar askeri ögelerinin Türkiye’de konuşlanmasını bekleyebiliriz”
KATAR’IN HANGİ ÖGELERİ TÜRKİYE’DE KONUŞLANACAK?
Anlaşmanın resmi gazetede yayınlanmasının ardından bilhassa memleketler arası medyada Katar’ın Fransa’dan aldığı Rafale savaş uçakları gündeme geldi. Fransız Dassault firması tarafından üretilen Rafale uçakları, Türkiye’nin bir müddettir gerginlik yaşadığı Yunanistan’ın da elinde bulunuyor.
İşte, Katar’ın hangi ögeleri konuşlandıracağı konusu da bu noktada çok değerli bir detay olarak önümüze çıkıyor. Esasen, Katar’a ilişkin Rafale uçakları birinci sefer, Milletlerarası Anadolu Kartalı – 2021 Eğitimlerinde Konya’ya gelerek Türk hava ögeleriyle müşterek eğitimlere katıldı. Cem Doğut, Anadolu Kartalı Eğitimleri ile başlayan bu öğrenme sürecinin Katar Rafale uçaklarının ülkemizde konuşlandırılması ile bir üst düzeye çıkacağını dikkat çekerek, kelamlarını şöyle sürdürüyor;
“Komşumuz Yunanistan’ın satın aldığı Rafale uçaklarına karşı geliştirmemiz gereken taktikler için, uçağın kabiliyetlerini tam manası ile öğrenmek çok değerli. Mümkün bir çatışmada taraf olacaklarını sanmıyorum lakin karşı tarafın bir atak yapmadan evvel düşünmesini sağlayacağı ortada.”
RAFALE AYRINTISI DİKKAT ÇEKİYOR
2021 yılının başında Yunanistan, Fransa ile Rafale savaş uçaklarının alımı için bir mutabakat imzaladı. Kelam konusu mutabakat Atina’nın 6 yeni ve 12 de modernize edilmiş Rafale satın almasını öngörüyor. Fakat daha sonra Yunanistan Başbakanı Kiryakos Miçotakis, Atina’nın Fransa’dan temin edeceği Rafale tipi savaş uçağı sayısının 18’den 24’e çıkarılacağını duyurdu.
Yunanistan’ın bu adımlarına karşı elimizdeki kabiliyetleri artırmak kadar eğitim ve rakip ögeler hakkındaki bilgi düzeyimizi geliştirmek de kıymet kazanıyor. Bu çerçevede Katar ile yapılan bu mutabakat Türkiye için değerli bir kazanım olarak görülüyor.
Cem Doğut da mutabakatta şimdi ayrıntıların bilinmediğine işaret ederek, kelamlarını şöyle sürdürüyor;
“Elbette şunu unutmamak lazım, muahede yapıldı lakin ayrıntılarını şimdi bilmiyoruz. Katar’ın envanterinde farklı modellerde uçaklar mevcut. Bunların hangileri ve kaç adedi burada konuşlanacak kısmı da çok kıymetli. Uçakların Rafale olması bizim için elbette daha değerli. Bu muahede aslında Katar Buyrukluğu Hava Kuvvetleri için de kıymetli bir kazanım olacak. Nicelik olarak olmasa da nitelik olarak bölgenin en güçlü hava kuvveti ile eğitim yapma, deneyiminden yaralanma imkanına sahip olacaklar.”
RAFAEL İLE TÜRK JETLERİ YAN YANA
Katar Hava Kuvvetleri’ne ilişkin içinde Rafale jetlerinin de bulunduğu muharip uçaklar, Türk jetleri ile birlikte uçacak. Türk pilotları, Rafale uçaklarının kabiliyetlerini alanda öğrenerek değerli bir tecrübe kazanabilecek.
Yunanistan hava kuvvetlerinin envanterinde 6 Rafael F3R jeti bulunuyor. Yunanistan, 18 jet için de Fransa’ya sipariş vermiş durumda. Katar’ın hava kuvvetleri envanterinde ortalarında Rafale jetlerinin de bulunduğu Fransız üretimi uçaklar tartıda bulunuyor. Genelkurmay Lideri Başkanı Orgeneral Yaşar Güler’in 2 Mart 2021’deki Doha ziyareti sırasında Katar Askeri Hava Aracı Çalışanının Türkiye’de Konuşlanmasına Dair Teknik Düzenleme imzalanmıştı. Düzenleme, 1 Nisan 2022’de Meclis’ten geçmişti.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından onaylanan teknik düzenleme, dün Resmi Gazete’nin tekrarlanmış sayısında yayımlandı. Düzenlemeye nazaran; Katar Hava Kuvvetleri’ne ilişkin en fazla 36 adet hava aracı, Türk Hava Kuvvetleri’nin üslerini kullanabilecek. Katar’ın yeni teslim aldığı Rafale savaş uçakları, Mirage 2000, C-17 ve C-130J üzere nakliye uçaklarının yanı sıra helikopterler de Türkiye’de konuşlanacak. Muahedeye nazaran; Katar askeri hava araçlarının tüm faaliyetleri Türk yetkili makamlarının ön onayına tabi olacak. Ulaştırma uçağı sortilerinde, kokpitte gözlemci olarak bir Türk ulaştırma pilotu da bulunacak. Katar’ın eğitim uçuşu amacıyla muharip jet uçaklarını da konuşlandırması durumunda, bu uçakların icra edecekleri eğitim uçuşlarını bir Türk hava aracı da sol uçuşuyla gözetleyecek.
