İşgal altındaki Doğu Kudüs’te Mescid-i Aksa’nın da bulunduğu Eski Kent’te, Selahaddin Eyyubi ile fetihlere katılan Hakkarili Kürtlerin bıraktığı izler, hem kentin sokaklarında hem de Filistinlilerin hafızasında canlılığını koruyor.
Kudüs’ün surlarla çevrili kadim bölgesinde sokakları, hanları, çarşıları ve meskenleri oluşturan neredeyse her taşın gerisinde keşfedilmeyi bekleyen bir öykü bulunuyor.
Asırlar evvel Kudüs’ü Haçlılardan geri almaya gelen İslam ordusunda yer alan Hakkarililerin hikayesi de bunlardan iri.
El-Hakkari Yolu
Mescid-i Aksa’nın çok yakınında bulunan “el-Hakkari Yolu” (Tarîk el-Hakkârî) ismini, Selahaddin Eyyubi komutasında Haçlı ordularına karşı Kudüs’ün fethine katılan ve fetihten sonra buraya yerleşen Hakkarili Kürtlerden alıyor.
Bu şahısların en öne çıkan isimlerinden olan ve Akka kentinde Haçlılara karşı savaşırken şehit düşen İsa bin Muhammed el-Hakkari’nin kabri de bu yol üzerindeki tarihi bir konutun avlusunda bulunuyor.
Selahaddin’in kumandanı, danışmanı ve imamı: İsa bin Muhammed el-Hakkari
Kudüs’teki Hakkarililerin varlığı konusunda en dikkat çeken isimlerden biri İsa bin Muhammed el-Hakkari.
İbn’ül Esîr (el-Kâmil fî’t-Târih), İbn Kesîr (el-Bidâye ve’n-Nihâye), Tâceddin es-Sübkî (Tabakât-üş-Şâfiiyye) üzere İslam tarihçilerine nazaran İsa el-Hakkari, periyodun önde gelen bir fıkıh alimi olmasının yanı sıra, Selahaddin Eyyübi’nin kumandanı ve baş danışmanıydı.
Cezire ve Halep medreselerinde devrin önde gelen alimlerinden ilim tahsil eden el-Hakkari, Haçlı seferlerine karşı birinci cihada çıkanlardan biriydi.
El-Hakkari, Selahaddin-i Eyyübi’nin amcası, kumandan Esedüddin Şirkuh’un buyruğuna girerek onunla bir arada Mısır’a gitti. Eyyübi hanedanının Mısır’da egemenlik kurmasında büyük rolü olan Şirkuh’un yönlendirmesiyle burada Selahaddin’in hizmetine girdi.
Devletin en üst kademelerine kadar yükselen el-Hakkari, Selahaddin’in Mısır’ı fethinin akabinde Kahire kadısı tayin edildi. Selahaddin’e danışmanlık yaptı ve ordusunda komutanlık vazifesi üstlendi.
Selahaddin Eyyubi ile 1187’de Kudüs’ün fethine katılan İsa el-Hakkari, 1189 yılında Akka Muharebesinde şehit oldu ve naaşı Kudüs’e getirildi.
El-Hakkari, bugün Kudüs’ün Eski Kent bölgesinde yaşayan Filistinlilerin hafızasında yerini koruyor.
AA muhabirinin konuştuğu burada yaşayan Filistinlilerden Ebu Eşref ed-Daas (78), Kudüs’teki Hakkarililere ve İsa el-Hakkari’ye ait, şunları söyledi:
“Şeyh İsa el-Hakkari, Selahaddin Eyyubi’nin Kudüs kentini fethederek İslam ümmetine geri kazandırdığı devirde buraya getirdiği dini başkanlardan birisidir. Büyük bir alim olmasının yanı sıra onun (Eyyubi’nin) ordu kumandanlarından biriydi. Akka’da şehit oldu.
Naaşı, şehit olan başka arkadaşlarının naaşlarıyla birlikte el-Hakkari mahallesine defnedildi. Kabirleri hala burada. Birebir vakitte Pir Hakkari, burada Kuran-ı Kerim ve nebevi sünnetin öğretimi için medrese kurmuştu.”
“Kudüs fethedildiği vakitten beridir, yani bin yıldır, bu cadde el-Hakkari olarak isimlendiriliyor, bu türlü biliniyor.” diye konuşan Daas, El-Hakkari Yolu’nun isminin İsrail’in 1967’de Doğu Kudüs’ü işgalinde de değişmeyerek birebir kaldığına dikkati çekti.
Dirbas el-Kürdi el-Hakkari
Öte yandan Kudüs’ün fethinin akabinde buraya yerleşen ve devranın değerli fakihlerinden kabul edilen Dirbas Bedreddin el-Kürdi el-Hakkari de, mezarı Eski Şehir’de yer alan Hakkarili Kürtlerden biri.
Dirbas el-Hakkari, 13’üncü yüzyılda kurulan “Caviliyye Medresesi”nde dersler verdi.
Hakkarili alim, Caviliyye Medresesi’nin bir kısmını oluşturduğu, bugün “el-Ömeriyye Medresesi” ismiyle bilinen ve ilkokul düzeyinde eğitim veren bu medresenin bahçesinde medfundur.
