Kamu Denetçiliği Kurumu tarafından hazırlanan ‘Ege Denizi’ndeki Geri İtmeler ve Boğulan İnsan Hakları Özel Raporu’ TBMM’de düzenlenen programla açıklandı. Programa TBMM Lideri Mustafa Şentop, İçişleri Bakanı Süleyman Soylu, Kamu Başdenetçisi Erdem Malkoç ve çok sayıda vekil katıldı. Burada konuşan Şentop, hazırlanan raporun ehemmiyetine dikkat çekip, “Bu husus yalnızca ‘geri itme’ konusundan ibaret değil, aslında bu sorun bir insanlık problemi. Bir kadro ipuçlarını bu raporda gösteriyoruz. Bunun da bilinmesi gerekir. Başta Yunanistan olmak üzere bunu yapan insanların yüzüne vurulması ve bütün dünyaya da ifşa edilmesi lazım” diye konuştu.
‘GÖÇÜN NEDENİ BATILI ÜLKELER’
Yunanistan’ın yaptığı geri itme konusunda parlamentolar ortası toplantılar düzenlendiğini hatırlatan Şentop, dünyanın böyle önemli konuya kulak kesilmediğini lisana getirerek, şunları kaydetti:
“Yaklaşık 10 yıldan fazla vakittir ağırlaşan bir göç dalgası ile karşı karşıyayız. Türkiye en fazla göçmen barından ülke. Bunun esas sebebi; Türkiye’nin Suriye ile komşu olması, Türkiye’nin 2 kıta ortasında bir geçiş güzergahında olması. Bu nedeniyle Türkiye en fazla göç alan ülke. Göç yalnızca Türkiye’nin problemi değil. Tüm dünyanın problemi. Göçün en temel sebebi; insanların kendi doğdukları topraklardan, insanca yaşayabilme, inanç içerisinde yaşayabilme imkanlarını görmemeleri, bunu hissetmeleri ve bu imkandan yoksun olmalarıdır. Neden böyledir? Bunun en aktüel sebebi; onların yaşadıkları ülkelerin, Batılı ülkeler tarafından yaşanmaz hale getirilmesidir. Afganistan’dan, Suriye’den beşerler neden göç ediyor? Yüzyıllardır batılıların, bu ülkelerin tabi kaynaklarını, yeraltı ve yer üstü zenginliklerini sömürmesi ve bunun sonucunda bu ülkelerin insanca yaşanabilir olmaktan çıkmış olması nedeniyle. Burada yaşayamıyorlar, bir demografik hareket var. Bu açıdan sıkıntıya bakarken, bunun Türkiye’nin sorunu olmadığı, bu sıkıntının bütün maliyetinin Türkiye üzerine kalması büyük bir haksızlık.”
Yakın vakitte Avrupa’nın da çok önemli göç dalgası ile karşı karşıya kaldığını kaydeden Şentop, “Kaderin cilvesi, yakın vakitte çok ani gelişen, çok süratli gelişen çok ağır bir göç dalgası ile karşı karşıya kaldılar. Afrika’dan, Asya’dan gelen mültecileri itmeye çalışanlar, bu sefer doğudan gelen mülteci dalgası ile karşı karşıya kaldılar.”
BAKAN SOYLU: BATI BU SORUNA IRKÇILIK PENCERESİNDEN BAKIYOR
İçişleri Bakanı Soylu ise Türkiye’de şu anda yaklaşık 3 milyon 700 bin Suriyeli olduğunu söyleyerek, kimi ülkelerin göç konusunu görmezden geldiğini belirtip, Avrupa Birliği (AB) üyesi ülkelere reaksiyon gösterdi. Soylu, “Kimse kusura bakmasın, ben lafı eğip büken bir insan değilim; kaçak göçmeni çırılçıplak soyup botuna delik açarak, kurmalı oyuncak üzere yalnızca karşı kıyıya gitmesine yetecek kadar havayla denizin ortasına bırakmayı neyle izah edeceğiz? Yakalanan kaçak göçmenin ellerini geriden plastik kelepçeyle bağlayıp suya atmayı yahut bütün pahalı eşyalarını alıp, çırılçıplak soyup, kış günü soğuktan donsun diye Meriç ırmağına bırakmayı, gözaltına aldığında dövmeyi nasıl izah edeceğiz. Utanarak söylüyorum; üst arama mazeretiyle kocasının ve çocuğunun önünde bayanı çırılçıplak soyup hakaret etmeyi, daha utanarak söylüyorum; tacize ve tecavüze maruz bırakmayı nasıl izah edeceğiz? Medeniyetten uzak Afrika kabilelerinde bile insanın başına gelmeyecek bir muameleye, AB üyesi ülkeler tarafından maruz kalmayı, nasıl izah edeceğiz? Batı, global göçü yalnızca bir hudut güvenlik sorunu olarak alıyor. Bu probleme ırkçılık penceresinden ve kaygıyla bakıyorlar. Geri itme sıkıntısını, daha evvel pek çok memleketler arası platformda lisana getirmemize karşın dünya kamuoyundan ve muhatap ülkelerden ne yazık ki en küçük bir önemli geri dönüş almadık” dedi.
Türkiye olarak dünyanın en büyük kaçak göç çabasını verdiklerini kaydeden Soylu, “Bu bahiste yalnızız, bunu biliyoruz fakat hiç değilse böylesine bir insan hakkı ihlalinde, açık söylüyorum; bir azap muamelesinde, dünyadaki sivil güçlerin sesini çıkarmasını beklemek hakkımızdır. Bugün Yunanistan, kaçak göçmenlere açıkça azap yapmaktadır. Cenevre Sözleşmesi’ne de insan hakları üniversal beyannamesine de, AB kriterlerine de açıkça karşı çıkmaktadır” diye konuştu.
‘FRONTEX’İN ENGİZİSYONA DÖNÜŞMESİNE KARŞI REAKSİYON BEKLİYORUZ’
Türkiye’nin hapishaneleri, karakolları hakkında, adalet ve yargı süreçleri hakkında yıllardır rapor üstüne rapor, mektup üstüne mektup yazanları bugün alanda görmek istediklerini söyleyen Bakan Soylu, şunları kaydetti:
“Frontex’in engizisyona dönüşmesine karşı reaksiyon bekliyoruz. Burada geri itme sıkıntısının nasıl ortaya çıktığını ve buna ilişkin bilgileri de paylaşmak isterim. Biz AB ile 18 Mart 2016’da bir geri kabul muahedesi imzaladık. Yunanistan, yakaladığı sığınmacıların memleketler arası müdafaa başvurusunu alacak, bunu kıymetlendirecek, durumları uygun olmayanları bize geri iade edecek, biz de bunları hudut dışı edecektik. Bunun karşılığında AB’nin de bize taahhütleri vardı. Ne yazık ki AB tarafı Türkiye’ye karşı bu taahhütlerinin hiçbirini yerine getirmedi. 2016’dan beri Yunanistan tarafından Türkiye’ye muahede kapsamında iade edilmek istenen kişi sayısı 3 bin 746’dır, biz bunun 3 bin 386’sını kabul etmişiz. Bize teslim edebildikleri 2 bin 139 kişi. Ellerinde yaklaşık 1100 kişi kaldı, bunun kıyametini koparıyorlar ve bu vahşiliği ortaya koyuyorlar. Bir diğer ayrıntı, en son 2020’de 311 kişi iade etmek istenmiş; 2021 ve 2022’de mutabakat kapsamında kimseyi iade etme talebi yollamamış. Geri itmeler 2020 yılında başladı. 2020 yılında Yunanistan’ın geri itme uygulaması sonucu denizde hayatını kaybeden kişi sayısı 2 idi; 2021 yılında denizde 8 kişi, karada da 56 kişi olmak üzere toplamda 64 kişi bu uygulama sonucunda hayatını kaybetti. Bu yıl ise şimdi yılın yarısında olmamıza karşın denizde 3 olmak üzere toplam 45 kişi hayatını kaybetti. Sonuçta 2020 yılından bugüne kadar 111 kişi Ege’de geri itmeler sonucu hayatını kaybetmiştir. Natürel bir de, geri itme muamelesine maruz kalmış, bizim evlatlarımızın yetişip sağ olarak kurtardıkları var.”
2020’den beri denizlerde, geri itme hadisesi sonucu kurtarılan mağdur sayısının 33 bin 745 kişi olduğunu lisana getiren Soylu, şöyle devam etti:
“Yunanistan’ın karadan geri ittiği ve kurtardığımız kişi sayısı da 8 bin 874 kişidir. Şunu söz etmek isterim, bu verdiğim bütün sayıların, yukarıda anlattığım bütün eziyetlerin resmi raporlarda ve dokümanlarda kayıtları vardır. 2011 krizinden beri Avrupa’nın toplam aldığı sığınmacı sayısı 1 milyon civarında lakin 3 aylık Ukrayna savaşında aldığı sığınmacı 6,5 milyonu geçti. Avrupa ikinci dünya savaşından sonra göçmen emeğiyle kalkındı, 11 yıldır Ege ve Akdeniz’i göçmen mezarlığına çevirdiler. 2021’in tamamında sandallarla gelenlerin toplamı 28 bin 526 kişi. Bu kadar kişiyi bile geri gönderemiyor. Biz 2016’dan bugüne, içeride 1,5 milyona yakın kaçak göçmen yakaladık, sonda da 2,5 milyon engelledik. 331 bin 839 kişiyi hudut dışı ettik. Bunun yanında 3,7 milyon Suriyeliyi düzenli göç kapsamında süreksiz müdafaa altına aldık.”
