Mert İnan – Marmara Denizi’ndeki kirliliğe ve müsilaja neden olan, dereler adeta katran karası akmaya devam ediyor. Marmara’nın vefatına neden olan etraf felaketini geçtiğimiz yaz boyunca gündeme getirmemize ve onca ihtara karşın Güney Marmara’nın derelerindeki tablo bir türlü değişmiyor.
Nilüfer Çayı’ndan sonra Gönen Çayı da, halihazırda siyah akmaya devam ederken, çevrecilerin bölgede yaptıkları son incelemede yaşanan vehamet, bir defa daha gözler önüne serildi. Kazdağları’ndan doğduktan sonra Kalkım ve Pazarköy etrafındaki küçük dereleri bünyesine alan Gönen Çayı, geniş tarım alanlarını bulunduğu Gönen Ovası’na iniyor. Ayvalıdere boğazından geçen Gönen Çayı, Tahirovasına ulaştıktan sonra Misakça’nın batısından Marmara Denizi’ne dökülüyor. Gönen Havzası’nın ana akarsuyu olan Gönen Çayı’nın Çakıroba Çayı, Keçidere, Değirmendere, Ekşidere, Handeresi, Obaköy Deresi, Keçeler Deresi ve Keten Deresi üzere yan kolları olan küçük dereleri bulunuyor ve tüm bu dereler kirlilikten nasibini almaya devam ediyor. 300’e yakın köyden çıkan evsel atıklar, çaya boca ediliyor. Tıpkı Nilüfer ve Susurluk Çayları üzere ziraî sulama da kullanılan çok kirlenmiş Gönen Çayı, müsilaj riskine çanak tutuyor.
‘Ölüm ırmağı oldu’
Marmara Yaşasın Platforumundan İlksen Dinçer Baş, geçtiğimiz gün karşılaştığı görüntüyü şöyle anlattı: “Çevre değil adeta bir insanlık hatası işleniyor. Havzanın tamamındaki dereler simsiyah akmaya, sanayi firmaları kirlilik saçmaya devam ediyor. Birçok tesis, binlerce metreküp suyu alıp hoyratça kullandıktan sonra, arıtmadan Gönen Çayı’na deşarj ediyor. Gönen Çayı, fokurdayan bir vefat ırmağı haline gelmiş. Irmakta oksijen oranı sıfır ve dere yatağının aşikâr bölgelerinde sülfür gazı salımı kelam konusu. Gönen o kadar kirli ki, içerisinde bakteri bile yaşayamaz durumda. Pis kokudan yanında duramadığınız üzere, öbek öbek kirlilik tabaları suyun üzerini kaplamış vaziyette. Tesisler, arıtma tesislerini, denetleme olacağı vakit çalıştırıyorlar. Kontrol yapılacağı nasıl oluyorsa bir hafta evvelce birilerini kulağına fısıldanıyor. Müfettiş gidince arıtma sistemleri kapatılıp, atık su olduğu üzere Gönen’e boca edilmeye devam ediyor. Göz nazaran göre doğayı öldürüyorlar. Daha vahimi fokurdayan sülfür kanalı haline gelmiş dereden çekilen su ile birçok tarım yeri sulanıyor.”
Tarlalara gidiyor
Güney Marmara Dayanışma Platformu Sözcüsü Erol Yıldız Milliyet’e yaptığı açıklamada, Gönen Çayı’na hem endüstriden çıkan kimyasal atıkların hem de evsel atıkların boca edildiğine dikkat çekerken, “Gönen Çayı, doğduğu yerde içilebilecek kadar pakken, döküldüğü yerde çok kirli su pozisyonunda. Dördüncü sınıf çok kirlenmiş su durumundaki Gönen Çayı’ndan çekilen suyla domates, salalatık, buğday tarlaları da sulanıyor. Daha vahimi Bandırma, Erdek, Karabiga bölgesini kapsayan kıyı kısmında atık su arıtma tesisi bulunmuyor. Gönen Çayı için acil aksiyon planlarını hiç vakit kaybetmeksizin hayata geçirilmesi
gerekir” görüşlerini lisana getirdi.
Barajdan sulanıyor
Gönen Ziraat Odası Lideri Necati Özkurt, Gönen Çayı’nın kirli aktığını fakat çeltik tarlalarının Yenice Barajı’ndan gelen kaynakla sulandığını belirterek, “Kirliliğe neden olan deri bölümü ve tabakhaneler bölgeden gitti. Gönen ve etrafında süt eserlerinin sıkılaştırılması için gereken jel üretimi yapan tesisiler bulunuyor. Asıl sorun birkaç köy dışında 289 köyün atıklarının olduğu üzere ırmak yatağına deşarj ediliyor olması. Kirli suyu çekip tarım topraklarını sulayan şahıslar olduğunu duyuyoruz. Fakat çiftçinin büyük kısmı Yenice’den gelen kaynaktan sulama yapıyor” dedi.
