Türkiye ile Suriye ortasında bağlantıların olağanlaşmasına yönelik bir süreç yürütüldüğü argümanları son yıllarda sık sık Escort İbradı kamuoyunun gündemine geliyor
Geçtiğimiz hafta yaşanan gelişmeler ise sürece dair tartışmaları derinleştirdi
Reuters haber ajansı yayımladığı bir haberinde Ulusal İstihbarat Teşkilatı Lideri Hakan Fidan ve Suriyeli mevkidaşı Ali Memlük ün İbradı escort son devirde Şam da görüşmeler yaptığını bildirdi
Türkiye de habere resmi kaynaklardan bir yalanlama gelmedi
Hürriyet gazetesi ise Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ın Şanghay İşbirliği Örgütü nün Semerkant doruğunda yaptığı İbradı escort Bayan bir konuşmada Keşke Esed Özbekistan a gelseydi görüşürdüm dediğini yazdı
Bu gelişmeleri BBC Türkçe ye yorumlayan Türkiye nin diplomatik ilgiler kesilmeden evvelki son Şam Büyükelçisi olan Ömer Önhon sürecin muhakkak bir olgunluğa eriştiğinin görüldüğünü belirtiyor
Büyükelçinin Gözünden Suriye adlı bir kitabı da bulunan Önhon artık beklenenin görüşmelerin siyasi yere taşınması olduğunu söylüyor
SÜREÇ NE DURUMDA
Önhon Reuters ın haberine yalanlama gelmemesi nedeniyle bu haberin yanlışsız olarak kabul edilebileceği kanısında
Buradan hareketle Önhon ortadaki sürecin belirli bir olgunluğa eriştiği yorumunu yapıyor
Cumhurbaşkanı Erdoğan ın Ağustos ayında Soçi’den dönerken yaptığı açıklamalar ve gerisinden da Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’nun açıklamaları Suriye ile Türkiye ortasında bir süreç başlatıldığını açıkça ortaya koyuyordu Husus kamuoyunun gündemine o biçimde getirildi Cumhurbaşkanı o açıklamayı yaptığına nazaran görüşmeler daha o vakitten aşikâr bir olgunluğa erişmişti. Sonra iktidar mevzuyu gündeme getirdikten sonra baktı ki çok reaksiyon de olmadı.
Süreç aşikâr bir olgunluğa erişmiş olmalı ki istihbarat liderleri seviyesinde üstelik de Şam’da görüşüldüğü açıklandı Bir de bizim istihbarat liderimizin Türkiye’deki pozisyonunu göz önünde bulundurduğunuz vakit bunun değerini pek uygun anlamak mümkün ”
Önhon Ortada önemli bir süreç var fakat kolay bir süreç mi O denli olmasına imkan yok zira ortada o kadar önemli meseleler var ki Bunlar kolay kolay çözülebilecek problemler değil Münasebetiyle pek engebeli bir yolda ilerliyor lakin süreç devam ediyor diyor
NORMALLEŞMENİN ÖNÜNDEKİ EN BÜYÜK DÖRT ENGEL
Peki Önhon a nazaran olağanlaşmanın önündeki en büyük mahzurlar neler
Önhon ortada çok sorun olduğunu belirtmekle birlikte bunların en değerlilerini dört başlıkta topluyor
- Birincisi Türkiye’nin muhalefete verdiği takviye Muhalif örgütlerin siyasi olarak faaliyet gösterdikleri yer Türkiye Bunlar ne olacak
- İkincisi güvenliğimiz nedeniyle Suriye toprakları içerisinde askerlerimiz bulunuyor Yabancı bir ülkenin topraklarında konuşlu bu askerlerimiz ne olacak Suriye’nin bu hususta alışılmış önemli itirazları var
- Üçüncüsü YPG problemi var Bunlar önümüzdeki periyotta ne olacak
- Türkiye’deki sığınmacıların geri dönmesi gündemin esas hususlarından biri İç siyasetteki temel gündem hususlarından biri Lakin geri dönüşler o kadar kolay bir iş değil Bu beşerler on bir yıldır memleketlerinden uzakta Bunlar ne olacak
Konuların zorluğuna karşın bir yerden başlanması gerektiğini belirten Önhon o başlangıcın yapıldığı kanısında
SURİYE İLE OLAĞANLAŞMA BAŞKA SÜREÇLERDEN FARKLI
Ankara nın son devirde ortasında sorun bulunan kimi ülkelerle bağları olağanlaştırmaya çalıştığı görülüyor
Birçok ülkeyle bağlar bozuldu bugün iktidar bunun sürdürülebilir bir yol olmadığını idrak etmiş olmalı ki aramızın bozuk olduğu ülkelerde orta düzeltme atılımlarını başlattı Evvel Mısır İsrail Birleşik Arap Emirlikleri Suudi Arabistan ile atılımlar başlatıldı diyen Önhon Suriye ile münasebetlerin düzeltilmesinin ise çok daha özel yanları olacağı kanısında
Suriye ile ilgilerin Türkiye’yi direkt etkileyen iki boyutu var Bunlardan bir tanesi güvenlik sıkıntısı Yani YPG PKK vs İkincisi de sığınmacılar sorunu Bizim ne Mısır’la ne İsrail’le ne Birleşik Arap Emirlikleri ile bu türlü sorunlarımız var Suriye’yle olan bu güvenlik ve sığınmacılar sıkıntıları insanların oy verme yönelimleri üzerinde tesirli olabilecek mevzular Hasebiyle bu kadar kritik bir seçim öncesinde güvenlik ve sığınmacılar konusunda bir şey yapabilmek yahut bir şey yapabilecek üzere görünmek hükümet açısından çok kıymetli
ATILMASI GEREKEN ADIMLAR
Önhon önümüzdeki periyotta olağanlaşma yolunda sürecin derinleşmesi için iki tarafın da karşılıklı olarak atması gereken adımlar olduğunu söylüyor
Eski büyükelçi birtakım örnekler veriyor
İki tarafın atması gereken adımlar birbirine bağlı Mesela Suriyeliler ‘Türk askeri topraklarımızdan çekilmeli’ diyorlar Esasen bizim taraf bunu açık açık söyledi bizim orada kalıcı olma üzere bir niyetimiz yok Bizim askerlerimiz şu anda oradaki güvenlik boşluğundan doğan tehditlere karşı Suriye’de bulunuyorlar Bu güvenlik boşluğu doldurulduğu ve tehditler ortadan kalktığı vakit çekileceğiz diyorlar Türkiye oradan olağan ki çekilecektir fakat şayet bizim boşalttığımız yerler yeniden ya YPG ya IŞI D tarafından doldurulup bizim topraklarımıza tehdit teşkil edecekse bu türlü bir adımı atmak için erken demek değil midir
Öbür taraftan sığınmacılar konusu Biz sığınmacıların artık ülkelerine geri dönmeleri gerektiğini düşünüyoruz Savaş sona erdi kalıcı barış ve istikrar da sağlanması için çabalanıyor ancak geri dönmeleri için oradaki kaidelerin uygun olması lazım Burada da natürel Türkiye’nin beklentisi Esad’ın o kuralları oluşturması ve dönecek olan sığınmacıların bu türlü bir tehdit bir tehlike görmeden oraya gidebilmeleri Yoksa tehlike görürlerse zati gitmezler Bir de gidip de tehlike görürlerse çabucak geri dönerler
SÜREÇ NEREYE EVRİLİR
Önhon sürecin nereye evrilebileceğiyle ilgili bundan sonra beklenenin görüşmelerin siyasi tabana taşınması olacağı görüşünde
Bu işler daima etap basamak sarfiyat İstihbarat liderleri muhtemelen daha çok güvenlik alanında neler yapılabileceği konusunu görüşüyorlardır Bir de görüşmelerin siyasi yere taşınmasını ele alıyorlardır Siyasi yer nedir Siyasi tabanda üst seviye devlet vazifelilerinin dışişleri bakan yardımcıları olabilir dışişleri bakanlarının kendileri olabilir bir ortaya gelip konuşması beklenir
Mesela Çavuşoğlu bundan bir sene kadar önce ne dedi Belgrad’da koridorda Suriye Dışişleri Bakanı Faysal Mikdad’la tesadüfen karşılaştığını söyledi Tahminen son Birleşmiş Milletler toplantılarında da birbirlerine tesadüf ederler olmaz mı Şayet orası olmazsa ondan sonraki birinci milletlerarası ortamda onun marjında tahminen bir ortaya gelebilirler Bunlar aşikâr olmaz Bunlar olayların ortalarında yapılan görüşmelerin hangi seviyeye geldiği ile siyaseten ne kadar kabul edilebilir olduğuyla kontaklı şeyler
