Günümüzde yaş aldıkça genç kalmak büyük kıymet taşıyor. Geçip giden vakte karşı yaşımızın en sağlıklı ve hoşu olmak istiyoruz. Son yıllarda da cildini önemseyen çabucak hemen herkesten yaşlanmayı geciktiren “kolajen”i duyuyoruz. İsmi sıklıkla cilt sıhhatiyle anılan kolajenin aslında tüm bedenimiz için olmazsa olmaz yapısal ve fonksiyonel bir protein olduğunu söyleyen Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Hastanesi Başhekimi ve Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Dermatoloji Anabilim Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Zekayi Kutlubay, “Kolajenin temel misyonu bağ dokusunu güçlendirmek ve beden bütünlüğünü korumak. Bedenimizde kolajen olmadan beden kesimlerimiz bir ortada kalamaz. Başta deri, kemik ve tendonlarda olmak üzere tüm dokularda bulunan kolajen birebir vakitte genç ve kırışıksız bir cilt yapısının temel taşı. Vücut bağ dokusunun yüzde 80 üzere büyük bir kısmını oluşturan kolajenin temel misyonu cilde güç, esneklik ve sağlamlık vererek, cilt yapısını oluşturan bir ağ kurmaktır” dedi.
“Kolajen bedende bol ölçüde bulunur. Yaşlanmayla birlikte cildin iç katmanlarında kolajen yıkımı meydana gelir. Yaşanan esneklik kaybıyla birlikte cilt hasar görmeye açık hale gelir ve kırışıklıklar oluşmaya başlar. Sonuç olarak yavaş yavaş yaşlı bir görünüm ortaya çıkar.” Prof. Dr. Zekayi Kutlubay
ŞİKAYETLERİNİZİN NEDENİ OLABİLİR
Kolajen eksikliğinin eklem ağrıları başta olmak üzere, tırnak ve saçlarda kırılma, yüz ve beğenilen çukur görünüm, cilt yüzeyinde kırışıklık, selülit oluşumu ve çok yorgunluk üzere çok sayıda belirtiye neden olduğunu aktaran Kutlubay, “Bu sıkıntılara ek olarak nem istikrarının bozulması ve kuruluk, sarkma, renk eşitsizliği, kesik ya da yaralanma halinde düzgünleşme sürecinin uzaması, solgun görünüm, kaz ayağı oluşumu da kolajen ölçüsünde azalma sonucu ciltte ortaya çıkan başka olumsuz durumlardır” diye konuştu.
‘GELİŞİGÜZEL OLMAZ,
DOKTORA DANIŞILMALI’
Kolajen desteklerin saç sıhhatinden kıkırdağa, yüzdeki kırışıklardan kalp hastalıklarına kadar geniş bir yelpazedeki istenmeyen durumları önlemeye yardımcı olduğuna değinen Kutlubay, “Son yıllarda bu desteklerin kullanımı yaygınlaştı. Suda kolajen, kolajen hapı, sıvı kolajen ve toz kolajen üzere farklı alternatifleri var. Öncelikle dikkat edilmesi gereken nokta, kolajen desteğine başlanmadan evvel tabibe danışılması gerektiğidir. Zira besin destekleri, birtakım ilaçları kullanan şahıslarda yahut birtakım hastalıkları bulunan bireylerde olumsuz sonuçlara neden olabilir. Yeniden tıpkı halde kolajen eksikliği bulunmayan hastalarda bu desteklerin kullanımı da istenmeyen tesirler yaratabilir” ihtarında bulundu.
“Cilde nem ve esneklik sağlayan kolajen desteği, kas kütlesinin artırılmasında rol oynayabilir. Alınan destekle eklemdeki ağrı azaltılabilir ve eklem katılığında düzelme görülebilir. Saç köklerinin sağlıklı kalmasına yardımcı olmasının yanı sıra saçlarda beyazlamanın azalmasına katkı sağlayan desteklerin, kalp sıhhati üzerinde olumlu tesirlerinin bulunduğuna yönelik çalışmalar da bulunuyor.” Prof. Dr. Zekayi Kutlubay
KEMİK SUYU KOLAJEN KAYNAĞI MI?
Kaynatılıp içilen kemik suyunun içerdiği prolin, glutamin üzere kolajenin yapısını oluşturan aminoasitler sayesinde bedendeki cilt ve kas dokularının tamirine ve yenilenmesine yardımcı olabileceğini belirten Kutlubay, “Ancak kolajen eksikliği olan bir bireyde kemik suyu ya da bir öteki besin hususu tek başına kâfi kolajen dayanağını sağlayamaz” bilgisini paylaştı.
Kolajen üretiminin 20’li yaşların başından itibaren yılda yaklaşık yüzde 1 azaldığını, 30’lu yaşlardan sonra kolajen üretiminin doğal olarak yavaşladığını söyleyen Kutlubay, “40’lı yaşlarda kolajen bedenimizin yine üretebileceğinden daha süratli tükenmeye başlar ve 50’li yaşları geçtiğimizde sahip olduğumuz kolajenin yarısından fazlası tükenir. Sigara içmek de direkt kolajene ziyan vererek, ciltte kırışıklıklara ve erken yaşlanmaya neden olur. İstikrarsız beslenme sonucu artan şeker düzeyleri, kolajenin sertleşmesine ve parçalanmasına sebep olan faktörlerden bir başkasıdır. Tüm bunlara ek olarak kortizol düzeyini yükselten gerilim ve depresyon durumu da kolajen ölçüsünü azaltan faktörlere örnek olarak verilebilir. Sonuç olarak yaşımız ilerledikçe derimizde sarkmalar, kırışıklıklar ve kıvrımlar kaçınılmaz bir hale gelir” diyerek bedendeki kolajen kaybının nedenlerini sıraladı.
PAKETLİ ESER YERKEN BİR SEFER DAHA DÜŞÜNÜN
“Modern ömür, etraf kirliliği ve gerilim üzere faktörlerin tesiriyle kolajeni erken tükettiğimizi söyleyebiliriz” diyen Kutlubay, marketlerde satılan ve pek birçok cildimize de ziyan veren paketli besinlerin beraberinde getirdiği istikrarsız beslenme sonucu, kolajen üretiminin azaldığını lisana getirdi. Kolajen eksikliğinin günümüzde daha erken görülmeye başlandığına dikkat çeken Kutlubay, paketli eserlerin içeriğindeki yüksek şeker ve tuz oranının, bedendeki kolajen emilimini azaltarak sıkı bir cilt oluşumuna mahzur olduğunu söyledi.
Kolajenin derimizde, damarlarımızda, kemiklerimizde, kıkırdaklarımızda yani bedenimizin her yerinde bulunduğunu söyleyen İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi Fizikî Tıp ve Rehabilitasyon Anabilim Kolu Öğretim Üyesi Prof. Dr. Demirhan Dıraçoğlu da “Kolajen, bütün hücrelerimizi bir ortada tutan, bizi biz yapan yapılardan bir tanesi. Gereğince idman yapmamak, istikrarsız beslenmek, sigara içmek, ultraviyole ışınları ve gerilim üzere faktörler bedendeki kolajenin parçalanmasına neden oluyor. Kolajen parçalandığı vakit bedenimizin yaşlandığını söyleyebiliriz” dedi. Dıraçoğlu, “Balık, kırmızı, tavuk ve hindi eti, sakatatlar, yumurta, yeşil sebzeler, şeftali, kayısı, ananas, mango, limon, greyfurt, portakal, kivi, kavun, havuç, bal kabağı ve patates kolajen içeren besinler ortasında yer alıyor” diye de ekledi.
‘AZALMASI DENETİM ALTINDA TUTULABİLİR’
Kolajenin cilt, kıkırdak ve kemik yapıları başta olmak üzere bedenin pek çok bölgesi için yararlı olduğunu aktaran Dıraçoğlu, “Kolajen 35-40’lı yaşlardan itibaren besbelli oranda azalmaya başlıyor. Bedene âlâ bakılmadığı takdirde kolajen daha erken azalıyor, parçalanıyor ve tükeniyor. Yaşlılık duygusu daha süratli hissediliyor. Sağlıklı yaşlananlarda kolajen azalması denetim altında tutulabilir. Antrenman yaparak, Omega 3’ten daha varlıklı beslenerek, bitkisel yağlardan uzaklaşarak, D vitaminimizi denetimli bir biçimde yüksek tutarak, geriliminizi yönetmeyi öğrenerek kolajen imaline katkı sunabiliriz. Bu yapacaklarınızla tıpkı vakitte yıpranma sürecinizi de geciktirebilirsiniz” açıklamasında bulundu.
Kolajenin 28 tipi bulunuyor. En çok 5 tipi biliniyor. Bedendeki bütün kolajenin yüzde 90’ı ise Tip 1 ve Tip 2’dir. Tip 1 kemikte, tendonda, ciltte ve dişlerde, Tip 2 ise eklem kıkırdağında yer alıyor. Ben bir fizik tedavi uzmanıyım. Bizim için kıkırdak, kas ve eklemlerdeki kolajen ölçüsü daha kıymetli olduğundan ötürü önceliğimiz Tip 2 oluyor. Yapılan araştırmalarda Tip 2 kolajenin halk ortasında kireçlenme olarak bilinen hastalığı azalttığı görülmüş. Bu cins hastalarımıza Tip 2 kolajeni destek olarak veriyoruz.” Prof.Dr. Demirhan Dıraçoğlu
